تعرفه ۳۹ درصدی ترامپ بر صادرات سوئیس/ زنگ خطر برای اقتصاد مستقل اروپا

به گزارش بورس‌نیوز به نقل از اکونومیست، درست پس از جشن‌های ملی سوئیس در روز اول اوت، دونالد ترامپ با اعلام تعرفه ۳۹ درصدی بر صادرات این کشور به آمریکا، ضربه‌ای کم‌سابقه به اقتصاد این کشور کوچک، اما ثروتمند وارد کرد. تصمیمی که «کارین کلر-سوتر» رئیس‌جمهور سوئیس را وادار کرد تا فوری به واشنگتن سفر کند؛ اما مذاکرات او تا زمان انتشار گزارش نتیجه‌ای در بر نداشت.

این اظهارات نشریه اکونومیست دقیقا بر خلاف نظرات بلومبرگ است که پیش‌تر در بورس نیوز بین الملل منتشر شده بود؛ سوئیس پیش‌تر تلاش کرده بود با ارائه توافقی مشابه اتحادیه اروپا از فشار واشنگتن بکاهد. این توافق شامل تعهدات سرمایه‌گذاری در آمریکا و نرخ‌های تعرفه‌ای پایین‌تر بود. اما واقعیت این است که این کشور عملاً جایی برای امتیازدهی نداشت؛ چرا که از یک‌سو تقریباً تمامی تعرفه‌های صنعتی را حذف کرده و از سوی دیگر فرانک سوئیس طبق شاخص «بیگ‌مک» حدود ۵۰ درصد بیش‌ازحد ارزش‌گذاری شده است.

آنچه خشم ترامپ را برانگیخت، مازاد تجاری چشمگیر سوئیس با آمریکا بود. این مازاد در سال ۲۰۲۴ به ۴۸ میلیارد دلار رسید که معادل ۵ درصد تولید ناخالص داخلی سوئیس است. تنها در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۵ نیز این رقم به ۵۴ میلیارد دلار جهش کرد. بخش عمده این مازاد ناشی از افزایش بی‌سابقه صادرات طلا بود؛ جایی که سوئیس به‌عنوان بزرگ‌ترین مرکز پالایش طلا در جهان، در سال گذشته ۱۲.۵ میلیارد دلار طلا به آمریکا صادر کرد و تنها در پنج ماه ابتدایی سال جاری، این رقم به ۴۸ میلیارد دلار رسید.

با وجود این، نقش سوئیس در پالایش فلزات موجب می‌شود جریان‌های تجاری گاه اغراق‌آمیز به نظر برسند. سال گذشته این کشور ۱۱۶ میلیارد دلار طلا صادر کرد، در حالی‌که ۱۰۰ میلیارد دلار هم واردات داشت. آمریکا تاکنون بر واردات طلا تعرفه‌ای اعمال نکرده و با توجه به علاقه شخصی ترامپ به این فلز، احتمال چنین اقدامی نیز اندک است. با این حال، صادرات ساعت، جواهر و کالا‌های لوکس سوئیس ــ که در سال ۲۰۲۴ بیش از ۷ میلیارد دلار بود ــ به همراه دارو‌های این کشور نیز در کانون توجه واشنگتن قرار گرفته‌اند.

ترامپ در اقدامی کم‌سابقه نامه‌ای به مدیران ۱۷ شرکت داروسازی، از جمله نووارتیس و روش، ارسال کرده و خواستار کاهش قیمت دارو‌ها شده است. هرچند فعلاً دارو‌ها از تعرفه جدید معاف شده‌اند، اما بخش‌های دیگر اقتصاد سوئیس ناچار به پرداخت کامل نرخ ۳۹ درصدی هستند. به همین دلیل، اگرچه نرخ مؤثر تعرفه‌ها برای سوئیس در حال حاضر حدود ۱۲ درصد است، صنایع ماشین‌آلات و کالا‌های لوکس بیشترین آسیب را خواهند دید.

برخی شرکت‌ها، مانند «ترموپلان» (تأمین‌کننده انحصاری دستگاه‌های قهوه‌ساز استارباکس) به فکر ایجاد شراکت با شرکت‌های آمریکایی افتاده‌اند تا از بار تعرفه‌ها بکاهند. اما در مقابل، بسیاری از شرکت‌ها یا قیمت محصولات خود را افزایش داده‌اند یا نیمی از سفارشاتشان را از بازار آمریکا از دست داده‌اند. کارشناسان بانک UBS هشدار داده‌اند که در صورت تداوم این سیاست‌ها، اقتصاد سوئیس با رکودی خفیف مواجه خواهد شد، هرچند انعطاف ساختاری این کشور به آن امکان می‌دهد تا خود را با شرایط جدید تطبیق دهد.

از زاویه سیاسی نیز این بحران پیامد‌های مهمی دارد. سوئیس که در آستانه برگزاری همه‌پرسی برای توافق دائمی با اتحادیه اروپا قرار دارد، اکنون بیش از هر زمان دیگری به اهمیت همکاری‌های منطقه‌ای پی برده است. کارشناسان بر این باورند که ماجرای اخیر شکست بزرگی برای روایت یوروستیز‌ها محسوب می‌شود؛ کسانی که جدایی و استقلال از بروکسل را راه درست معرفی می‌کردند، اما اکنون مشخص شده است که «تنهایی» هزینه‌های سنگینی به همراه دارد.