بورس‌نیوز، قدیمی ترین پایگاه خبری بازار سرمایه ایران

      
سه‌شنبه ۱۹ مهر ۱۳۹۰ - ۱۴:۳۸
کد خبر : ۵۵۵۹۷

کارشناس مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار درگزارشی نقش و جایگاه صندوق های سرمایه گذاری شاخصی را در بازار سرمایه تشریح کرد.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، گزارش افشین عزیزیان دانشجوی دکترای مدیریت مالی در ذیل آمده است.

در دهه ­های گذشته حرکت بازارهای سرمایة توسعه یافته به سمت کارایی و در نتیجه ناتوانی مدیران صندوق­های سرمایه­ گذاری با مدیریتِ فعال[1]، در دستیابی به بازدهی فراتر از بازده بازار موجب شده است توجه­ها به سمت صندوق­های سرمایه گذاری با مدیریت غیرفعال یا صندوق­های سرمایه ­گذاری شاخصی جلب شود. این نوع صندوق­ها­ در عین تحمیل هزینه­های مدیریت کمتر به سرمایه­ گذاران، امکان تنوع بخشی و کسب بازده همسو با بازار یا شاخص مبنا را فراهم نموده است. این ویژگی­های متمایزکننده موجب شده است در بسیاری از بازارهای سرمایه، بخش گسترده­ای از منابع سرمایه ­گذاری شده به سوی صندوق­های سرمایه­ گذاری شاخصی سوق پیدا کند.

صندوق­ سرمایه ­گذاری شاخصی در واقع نوعی از صندوق­های سرمایه ­گذاری است که در آن­ مدیر صندوق تلاش می­کند با شکل­دهی سبدی از اوراق بهادار با ترکیب و اوزان متناسب با یک شاخص معین –شاخص مبنا- عملکردی مشابه با عملکرد آن شاخص را برای سرمایه ­گذاران در صندوق به ارمغان بیاورد. بنابراین در این صندوق­ها نقش مدیریت، تنها تلاش در انطباق ترکیب اوراق موجود در سبد با شاخص مبنا می­باشد و مدیر صندوق نقش فعال در گزینش شرکت­ها و تعیین اوزان آن­ها برای سرمایه­ گذاری ندارد و به تبع آن هزینه­های مدیریت محدودتری به سرمایه ­گذاران در صندوق تحمیل می­شود.

در بازار سرمایه ایران نیز به موازات توسعه کمی و کیفی بازار سرمایه، طراحی و ارائه ابزارهای مالی نوین شرایط جدیدی را فراهم کرده است که علایق متفاوت در انتخاب سرمایه ­گذاری­ها، بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. در همین راستا راه­اندازی صندوق­های سرمایه­ گذاری در سال 1386 امکان جدیدی برای فعالین بازار سرمایه فراهم نمود. ویژگی بارز صندوق­های سرمایه ­گذاری تنوع بخشی به سرمایه­ گذاری و فراهم نمودن نقدشوندگی سریع­تر و سهل­تر برای سرمایه گذاران در این صندوق­ها بوده است. این مزایای قابل توجه، موجب شده است تنها در چند سالی که از راه­اندازی اولین صندوق­های سرمایه ­گذاری می­گذرد، حدود 70 صندوق سرمایه­ گذاری با ترکیب دارایی­های متفاوت و اهداف تعریف شدة معین در امیدنامة آن­ها، در حال فعالیت در بازار سرمایه ایران ­باشند، به نحوی که رشد تعداد سرمایه گذاران حقیقی و حقوقی در این صندوق­ها و همچنین افزایش حجم منابع سرازیر شده در این صندوق­ها، تأییدی بر توسعه موفق این ابزار در بازار سرمایه ایران به شمار می­آید.

توسعه کمی صندوق­های سرمایه ­گذاری ضرورت تنوع­ بخشیدن به انواع صندوق­های سرمایه ­گذاری برای جذب سلایق مختلف را اجتناب­ناپذیر نموده است. بر این اساس در سال­های اخیر انواع صندوق­های سرمایه­ گذاری مورد مطالعه قرار گرفته و طراحی و پیاده­سازی شده است که از آن جمله می­توان به صندوق­های سرمایه­ گذاری در سهام، صندوق­های با درآمد ثابت با سود تضمین شده و بدون سود تضمین شده، صندوق­های سرمایه ­گذاری شاخصی، صندوق­های سرمایه­ گذاری نیکوکاری و صندوق­های سرمایه­ گذاری ارزی اشاره کرد. البته توسعه­های جدیدی از جمله صندوق های سرمایه­ گذاری طلا، صندوق سرمایه ­گذاری قابل معامله در بورس و ... نیز در راه است.

راه­اندازی نخستین صندوق سرمایه­ گذاری شاخصی در بازار سرمایه ایران

"صندوق سرمایه ­گذاری شاخصی کارآفرین" به عنوان نخستین صندوق سرمایه گذاری شاخصی در بازار سرمایه ایران و به همت کارشناسان شرکت کارگزاری بانک کارآفرین و با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار طراحی و در تاریخ 24/12/1389 (تاریخ اخذ مجوز فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار) راه­اندازی شد.

در صندوق سرمایه ­گذاری شاخصی کارآفرین به جهت تعدد شرکت­های عضو در بورس اوراق بهادار تهران و در نظر داشتن محدودیت­هایی همچون حجم مبنا و عدم نقدشوندگی مناسب برخی شرکت­های تابلوی بورس تهران، -که موجب می­شود شکل­دهی سبدی از تمام شرکت­های عضو، تقریبا غیرممکن باشد-، "رویکرد نمونه گیری طبقاتی"[2] برای تشکیل صندوق مورد توجه قرار گرفته است.

بر اساس رویکرد مزبور مستندی با عنوان "رویه تشکیل و بازبینی سبد صندوق" به عنوان پیوست امیدنامه صندوق و مبنای شکل­دهی و بازنگری دوره­ای ترکیب و اوزان شرکت­های عضو سبد صندوق، تهیه و مبنای عمل قرار گرفت. مبنای اقدام در رویه مزبور، الگوریتمی با رویکردی علمی می­باشد که به طور مکانیکی و با استفاده از فرمول­هایی مشخص، ترکیب و اوزان شرکت­ها را برای شکل­دهی سبد صندوق و بازنگری آن تعیین می­کند. هدف صندوق تکرار عملکردی مشابه عملکرد شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران و برخورداری از نوساناتی منطبق بر نوسانات شاخص مزبور تعیین شده است.

بر اساس "رویه تشکیل و بازبینی سبد صندوق" مدیر صندوق شاخصی کارآفرین 45 روز از تاریخ اخذ مجوز فعالیت برای خریداری اوراق منتخب و شکل­دهی اولیه سبد صندوق فرصت داشته است که با توجه به سرعت عمل و اقدام مناسب مدیر صندوق، سبد صندوق در اوایل فروردین 1390 به طور کامل و مطابق با رویه مزبور شکل گرفت.

عملکرد صندوق سرمایه­گذاری شاخصی کارآفرین
با توجه به اینکه برای مقایسه عملکرد صندوق سرمایه­ گذاری شاخصی کارآفرین با عملکرد شاخص مبنا لازم است از زمان اخذ مجوز فعالیت صندوق، فرصتی را برای تشکیل سبد صندوق در نظر گرفت، نمی­توان تاریخ اخذ مجوز فعالیت را مبنای مقایسه قرار داد. چنانچه در عمل سه روز کاری باقیمانده از سال گذشته –به نسبت زمان اخذ مجوز فعالیت صندوق- را فرصت شکل دهی سبد صندوق شاخصی کارآفرین فرض کنیم؛ بررسی عملکرد صندوق مزبور از 29/12/1389 تا 31/06/1390 نشان دهنده آن است که این صندوق، در دستیابی به هدف متصور برای آن تا حدود زیادی موفق بوده است. به این معنی که صندوق نه تنها در تکرار عملکردی مشابه با عملکرد شاخص کل بورس تهران موفق عمل کرده است بلکه بررسی نوسانات بازدهی آن در دوره شش ماهه اخیر، از همبستگی بسیار بالای آن با عملکرد شاخص کل بورس تهران حکایت دارد. این موضوع در نموار زیر قابل مشاهده است.




بازدهی صندوق سرمایه­ گذاری شاخصی کارآفرین در دوره شش ماهه مذکور، معادل 13.2% بوده است، در حالی­ که شاخص کل بورس تهران در همین مدت به بازدهی 15.8% دست یافته است. لازم به ذکر است تفاوت 2.6% عملکرد صندوق سرمایه ­گذاری شاخصی کارآفرین در قیاس با عملکرد شاخص کل بورس تهران به شکل زیر قابل تفکیک است:

الف) 1% مجموع هزینه­های صندوق از جمله کارمزد ارکان آن؛

ب) حدود 1% هزینه تنزیل سود نقدی که در شاخص مبنا اعمال نمی­شود؛

ج) 0.6% سایر عوامل از جمله عدم شکل­گیری کامل سبد صندوق در روزهای ابتدای سال که همزمان بوده است با رشد سریع شاخص کل بورس تهران.

بر این اساس بررسی بازده سبد صندوق سرمایه ­گذاری شاخصی کارآفرین در ارتباط با بازده شاخص کل بورس تهران از همبستگی بالای دو بازده مذکور و انطباق عملکرد صندوق فوق با عملکرد شاخص مبنا حکایت دارد.

یادآوری می­شود نوسانات عملکرد صندوق سرمایه­ گذاری شاخصی بسیار محدود- مطابق با شاخص مبنا- بوده و این نوسانات با نوسانات قابل ملاحظه در عملکرد برخی صندوق­های سرمایه گذاری با مدیریت فعال، قابل مقایسه نیست. با این حال با وجود سطح ریسک پذیری محدودتر، در بررسی مقایسه­ای نیز، عملکرد این صندوق در دوره مورد بررسی در زمرة عملکردهای موفق قابل طبقه­بندی می­باشد.

در انتها ذکر این نکته ضروری است که صندوق­های سرمایه ­گذاری و به طور ویژه صندوق­های سرمایه ­گذاری شاخصی در بازار سرمایه ایران در ابتدای راه خود قرار دارند و انتظار می­رود با بهبود مدل­ها و روش­های مورد استفاده در شکل­دهی سبد صندوق­های سرمایه­ گذاری شاخصی و مدیریت آن­ها، عملکرد صندوق­های سرمایه گذاری شاخصی انطباق و نزدیکی بیشتری با اهداف تعیین شده داشته باشد.

عدم وجود ریسک مدیریت در صندوق­های سرمایه­ گذاری شاخصی و دشواری کسب عملکردی بهتر از عملکرد بازار در بلندمدت، بیانگر آن خواهد بود که می­توان به این استراتژی به عنوان مکملی برای فعالیت­های سبدگردانی در صندوق­های سرمایه گذاری با مدیریت فعال نگریست.
عملکرد صندوق­های سرمایه ­گذاری شاخصی و موفقیت نسبی آن­ها در آینده می تواند منجر به فراگیری استراتژی شاخصی شود. علاوه بر این، با مبنای مقایسه قرار دادنِ عملکرد این صندوق­ها، می­توان به محکی برای تمییز بین عملکرد مدیران سرمایه ­گذاری صندوق­های با مدیریتِ فعال در بازار سرمایه ایران دست یافت.
-------------------------------------
[1] - در مدیریت سبد اوراق بهادار به طور کلی می­توان به دو دسته استراتژی سرمایه­گذاری قائل بود. در استراتژی مدیریتِ فعال، مدیر صندوق با انتخاب فعالانه اوراق بهادار برای سرمایهگذاری و تعیین اوزان آن­ها در سبد دارایی­ها، نقش فعال و تعیین کننده در شکل دهی عملکرد سبد بر عهده دارد. اما در استراتژی غیر فعال مدیر صندوق در جستجوی شکل دادن سبدی از اوراق با ترکیب و اوزان مشابه با ترکیب و اوزان اوراق بهادار در یک شاخص شناخته شده می­باشد تا بتواند عملکردی مشابه با عملکرد شاخص مزبور ارائه دهد.

[2] - در ادبیات مربوط به صندوق­های سرمایه­گذاری شاخصی روش­های متفاوتی برای تشکیل سبد دارایی­ها، بسط و توسعه یافته است. در برخی صندوق­های سرمایه­گذاری شاخصی کپی برداری کامل از ترکیب و اوزان شرکت­ها در شاخص مبنا صورت می­پذیرد و کلیه شرکت­های موجود در شاخص با وزن و تناسب مشابه در سبد صندوق قرار می گیرد. این روش ممکن است با محدودیت­هایی مواجه شود که این محدودیت­ها در مواقعی که تعداد شرکت­های عضو شاخص زیاد باشد خودنمایی می­کند. رویکرد جایگزین مورد استفاده نمونه­گیری طبقاتی است که در این رویکرد با روشی سیستماتیک سبدی از شرکت­های منتخب از صنایع مختلف شکل می­گیرد که در عین تکرار عملکرد مشابه با شاخص مبنا، مشکل تعدد شرکت­های موجود در شاخص مرتفع می­شود؛ ترکیب و اوزان شرکت­های موجود در سبد به نحوی خواهد بود که عملکرد صندوق از حداکثر همبستگی با شاخص مبنا برخوردار باشد.
اشتراک گذاری :
ارسال نظر