سایه تحریم ها بر اپراتورهای بزرگ تلفن همراه

روز گذشته شرکت چینی Huawei بزرگترین متخصص و تولید کننده تجهیزات مخابراتی و ارتباطی جهان به بهانه آشفتگی اوضاع اقتصادی و سیاسی ایران در شرایطی به همکاری خود با اپراتورهای تلفن همراه کشور پایان داد که با توجه به نیاز شدید فعالان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) برای دستیابی به موقع به سامانه های نرم افزاری و سخت افزاری به روز، دورنمای این صنعت را با اما و اگرهای مختلف مواجه ساخته است.

بنا بر گزارش بورس نیوز صنعت مخابرات که پیشتر از آن به عنوان تنها صنعت مصون از تبعات تحریم های بین المللی نام برده می شد به لحاظ پیاده سازی تکنولوژی پایه در اپراتورها و شرکت های فعال در این حوزه، یکی از صنایع استراتژیک کشور محسوب شده که تغییرات و رشد فناوری های جدید در آن با سرعت بالایی انجام می شود.

از اینرو تعاملات بین المللی با کشورهای صاحب تکنولوژی نقش حایز اهمیتی در ارتقاء به موقع سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری این صنعت ایفا کرده و از همین منظر در صورت اعمال تحریم این صنعت، کیفیت خدمات و محصولات شرکت های ارایه کننده در دراز مدت تحت تأثیر قرار گرفته و در نهایت سودآوری آنها را کاهش می دهد.

این در حالی است که شرکت چینی Huawei که قراردادهای متعددی در زمینه ارایه انواع مودم وایمکس و تجهیزات بی سیم با بزرگترین فعالان حوزه ICT کشور از جمله همراه اول، ایرانسل، شرکت تأمین تلکام و شرکت مبین نت به عنوان اپراتور سراسری وایمکس کشور بطور مستقیم و غیر مستقیم منعقد کرده در حال حاضر به دلیل جلب رضایت دولت ایالات متحده آمریکا و بازگشت مجدد به بازار تجهیزات مخابراتی این کشور اقدام به توقف همکاری های جدید خود با صنایع مخابراتی ایران نموده و به این ترتیب نام خود را در کنار سایر تحریم کنندگان غربی به ثبت رسانده است.

اطلاعات دریافتی نشان می دهد شرکت چینی Huawei به عنوان سومین تولید کننده بزرگ دنیا در حوزه اینترنت و مخابرات توانسته طی سالهای اخیر در زمینه ارایه و پشتیبانی خدمات در زیر ساخت های مخابراتی و سوئیچینگ تلفن همراه کشور نیمی از این بازار را به خود اختصاص دهد. این در حالی است که سهم 50 درصدی دیگر بازار خدمات تلفن همراه ایران نیز از سوی شرکت چینی Zte تأمین و ساپورت می شود.

در این زمینه قاضی عسگر مدیر عامل شرکت فناوری اطلاعات نیکسان، ارایه دهنده قطعات سخت افزاری شرکت Huawei در ایران در گفت و گو با خبرنگار ما با بیان اینکه ارایه تمامی زیر ساخت های اینترنتی در شبکه تلفن همراه کشور از سوی دو شرکت چینی مذکور انجام می پذیرد، می گوید: "این شرکت ها در زمینه ارایه سرویس های اینترنتی از سوی اپراتورهای بزرگ تلفن همراه به عنوان شریک های اصلی ایران به شمار رفته که در صورت کناره گیری هر دو آنها از ادامه همکاری در پروژه ها، می توانند سودآوری و کیفیت خدمات این اپراتورها را تحت تأثیر قرار دهند".

بر پایه این گزارش، توسعه روز افزون صنعت مخابرات در ایران، بویژه در زمینه استفاده از اینترنت در حال حاضر باعث ارایه خدمات جدیدی همچون بسته های رویایی اینترنت همراه از سوی دو اپراتور بزرگ ایرانسل و همراه اول به مشترکان تلفن همراه در کشور شده. که در این بسته ها، سرویس اینترنت با قیمت های مختلفی به مشتریان فروخته می شود. این سرویس ها به دلیل فعال بودن دو تکنولوژی GPRS و EDGE در این دو اپراتور، از لحاظ سرعت و قیمت در قیاس با سرویس های Dial up و ADSLبسیار به صرفه تر بوده و حال آنکه ارایه سرویس خدمات پر سرعت اینترنت مبتنی بر فناوری wimax نیز از سوی این شرکت ها وجود دارد.

نکته مهم آنکه ارایه تمامی این سرویس ها از طریق سوییچ ها و مودم های ویژه ای از جمله Huawei 3GMODEM (تحت لیسانس آمریکا) امکان پذیر بوده که قرار است بزودی توسط اپراتور سوم مخابرات به نام رایتل در ایران راه اندازی و سرعتی معادل با 42 MB در ثانیه را برای صنعت اینترنت همراه ایران رقم زند.

در این زمینه گرچه تأثیر گذاری اقدام اخیر یکی از شرکای چینی ایران برای کناره گیری از خدمات مخابراتی و اینترنتی تلفن همراه کشور بر روند سودآوری اپراتورهای بزرگ ایران نمی توان به درستی اظهار نظر کرد اما با توجه به حضور شرکت همراه اول به عنوان تنها نماینده صنعت تلفن همراه در بازار سرمایه و برخورداری از صورت های مالی قابل استناد و شفاف، می توان حدس زد که از هم اکنون باید کاهش 15 درصدی درآمدهای این شرکت از بابت ارایه سرویس های دارای ارزش افزوده در سیم کارت های اعتباری و دائمی آن به مشتریان را انتظار داشت.

امری که عملاً با انحراف از پیش بینی های بودجه ای حتی در سالهای آینده نیز قابل تحقق بوده و در نهایت می تواند از EPS همراه اول با ضریب بالایی بکاهد.

چرا که از این پس ارایه خدمات دارای ارزش افزوده از جمله پردیس همراه اول، پرداخت همراه با نشان تجاری جیرینگ، سرویس های رومینگ بین الملل، سبد خدمات ارزش افزوده داده از جمله بسته های اینترنت رویارویی همراه، بسته های پیام چند رسانه ای و اینترانت همراه و در نهایت خدمات اینترنت همراه از جمله سرویس پایه دیتا و فکس در شبکه GSM، Web Browsing، MMS، Email، Chat و Gprsبا مشکل جدی مواجه خواهند بود.

این در حالی است که شرکت همراه اول مالکیت 40 درصدی شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران به عنوان تنها شرکت مجاز به ارایه سرویس سراسری وایمکس از طریق شرکت ارتباط مبین نت بوده که با قطع همکاری Huawei از این پس مودم ها و سایر خدمات این شرکت در زمینه ارایه اینترنت پر سرعت نیز با مشکل دو چندانی روبرو است.

هر چند که امید باباخانیا، مدیر شرکت پرورش داده ها به عنوان تنها نماینده انحصاری محصولات شرکت Huawei در ایران در گفتگو با بورس نیوز جایگزین کردن همتای چینی این شرکت را در بورس ارایه سرویس های مخابراتی و اینترنتی اعلام کرده، اما باید پرسید که در صورت کناره گیری این شرکت نیز آیا گزینه دیگری برای جایگزینی وجود خواهد داشت؟

در عین حال باید پرسید که با انحصاری شدن خدمات تنها شرکت چینی باقیمانده در ایران، دیگر چه توجیهی برای بکارگیری این سرویس ها آنهم با قیمت هایی که ممکن است خارج از عرف بازار تجهیزات مخابراتی باشد، وجود دارد؟

جالب آنکه حق السهم دولت از بابت ارایه خدماتی از جمله GPRS و MMS از طریق تلفن همراه اخیراً از 2 درصد به 28.1 درصد افزایش یافته که احتمالاً از این پس به روند کاهش بیش از پیش سودآوری شرکت هایی از جمله همراه اول خواهد افزود.

هر چند که می توان تصور کرد که با واسطه هایی اقدام به تأمین تجهیزات مورد نیاز این اپراتورها کرد اما خود این اقدام نیز به افزایش هزینه های متفرقه این شرکت ها خواهد افزود.