گروه بورس- هديه لطفي: بورس اوراق بهادار تهران در شرايطي هفته نخست تيرماه را با افت 2/4 درصدي بازدهي پشت سر گذاشت كه هفته ياد شده به عنوان يكي از بدترين هفته‌هاي بازار سهام ايران در تاريخ ثبت شد. رخدادي كه اگرچه چاره‌انديشي فوري مديران اقتصادي كشور را در پي داشت، اما بازدهي بازار از ابتداي سال جاري تاكنون را همچنان منفي رقم زد.
اما بررسي وضعيت بازار سهام نشان مي‌دهد كه در كنار چاره‌انديشي به موقع مسوولان اقتصادي براي بهبود اوضاع بورس، رسانه‌ها نيز در اين برهه حساس عملكرد خوبي را از خود به نمايش گذاشتند.
گزارشگري اخير شركت‌ها در دوره‌هاي 12ماهه و همچنين 3 ماهه نخست سال جاري نشان مي‌دهد كه قريب به اتفاق بنگاه‌هاي پذيرفته شده در بورس در شرايط مطلوبي به لحاظ بنيادي به سر مي‌برند. از اين رو وضعيت هفته نخست تيرماه اين واقعيت را نشان مي‌دهد كه سرمايه‌گذاران اين بازار شتاب زده عمل كردند و البته در اين بين رسانه‌ها با انعكاس واقعيات بازار سهام ترمز رفتارهاي هيجاني معامله‌گران بودند، رسالتي كه قطعا در زمان رشد غيرمنطقي قيمت‌ها در بازار سهام و تشكيل حباب بارها از سوي رسانه‌ها به آن عمل شده است.
اما اهميت نقش رسانه‌ها در كنترل هيجانات اخير بازار سبب شد تا در گفت‌وگو با سعيد مستشار مدير روابط عمومي سازمان بورس و اوراق بهادار به بررسي اين موضوع بپردازيم.
او در اين گفت‌وگو رسانه‌ها را عاملي مهم در كنترل رفتارهاي هيجاني مثبت و منفي بازار سهام دانسته و عملكرد جميع رسانه‌ها در آگاهي‌بخشي به عموم مردم درخصوص وضعيت بازار سهام آن هم به طور واقعي را حرفه‌اي توصيف مي‌كند.
اين گفت‌وگو را در ادامه بخوانيد:
اخيرا بازار سهام با افت شديد در شاخص‌ها مواجه بود، حال آنكه در شركت‌هاي بورسي و وضعيت فعاليتشان اتفاقات بدي رخ نداده بود كه منجر به چنين افت سنگيني شود (اشاره به افت 4 درصدي هفته اول تير) در اين شرايط حوزه اطلاع‌رساني بازار سرمايه چقدر توانست در كنترل هيجانات بازار موثر باشد؟
همكاران رسانه‌اي فعال در حوزه بازار سرمايه، نه تنها در شرايط خاص، بلكه همواره نقش بسيار موثري در توسعه اين بازار داشته و دارند. به بيان ديگر، نقش رسانه‌ها در شرايطي كه جو رواني سنگين بر فضاي بورس سايه مي‌افكند و باعث مي‌شود تا برخي از سرمايه‌گذاران فارغ از تحليل‌هاي علمي و واقع‌بينانه و صرفا با تكيه بر هيجانات حاكم بر بازار، اقدام به تصميم درخصوص فروش سهام بگيرند، به همان اندازه حائز اهميت است كه در شرايط رونق و صعود مستمر بازار اهميت دارد. اين اهميت نيز از جنبه آگاهي‌رساني براساس اطلاعات صحيح و واقع‌گرايانه است. به عنوان مثال، دو هفته قبل، فضاي رواني منفي حاكم بر بازار باعث شد تا تعداد قابل توجهي از سرمايه‌گذاران با اتكا بر جو حاكم و بدون در نظر گرفتن ميزان تاثير واقعي برخي دغدغه‌هاي موجود بر قيمت سهام، تصميم به فروش سهام خود بگيرند. در حالي كه در همين شرايط در بسياري از شركت‌هاي بورسي شاهد انتشار گزارش‌هاي سالانه بسيار مثبت و اميدواركننده بوديم. در چنين وضعيتي، بدون ترديد رسانه‌ها به عنوان مرجع انعكاس اخبار و رويدادها مي‌توانند ضمن انتشار گزارش‌هاي مستند و معتبر درخصوص وضعيت شركت‌ها و صنايع، سرمايه‌گذاران را به تحليل‌هاي مبتني بر اطلاعات و پرهيز از رفتارهاي هيجاني دعوت كنند.
در شرايط رشد بازار، حوزه اطلاع‌رساني بازار سرمايه چگونه عمل می‌كند؟
در وضعيت رشد و صعود فزاينده بازار نيز نقش رسانه‌ها كمتر نيست؛ چراكه در اين شرايط نيز ممكن است بسياري از سرمايه‌گذاران تحت تاثير فضاي مثبت غالب بر بازار و بدون اتكا به ميزان ارزش واقعي و عوامل بنيادين موثر بر قيمت سهام، در يك فضاي هيجاني اقدام به خريد كنند. طبيعتا چنين رفتاري، در آينده ممكن است اينگونه سرمايه‌گذاران را دچار زيان كند. بنابراین رسانه‌ها مي‌توانند با مديريت فضاي هيجاني حاكم بر بازار، در كنار تشويق جامعه به ورود به بازار سهام، اصول و چارچوب‌هاي كلي تصميمگيري در اين بازار را به صورت مستمر متذكر شده و با انتشار اطلاعات معتبر و واقعي شركت‌ها، سرمايه‌گذاران را در يك سرمايه‌گذاري آگاهانه و هدفمند كمك كنند. بنابراين با توجه به اين واقعيت مهم كه بازار سرمايه همواره در معرض نوسان قرار دارد، بايد اذعان كرد كه نقش رسانه‌ها در مديريت رفتارهاي هيجاني ناشي از اينگونه نوسانات بسيار كليدي و اثرگذار است و مصداق اين اثرگذاري مثبت حوزه رسانه در مديريت جو رواني حاكم بر بازار را به ويـژه در هفته‌هاي اخيـر به وضوح مشاهده كرديم.
با توجه به اينكه بخشي از افت‌هاي سنگين بورس رواني بود، روابط عمومي سازمان بورس به عنوان مركز اطلاع‌رساني بازار سرمايه چقدر توانست در شفاف‌سازي شرايط بازار سهام و اعلام واقعيت‌هاي بازار سرمايه به عموم مردم موثر واقع شود؟
همانطور كه استحضار داريد، در هفته‌هاي اخير و با توجه به شرايط حاكم بر بازار، جلسات بسيار مهمي با هدف حمايت از بازار تشكيل و تصميم‌هاي عملياتي بسيار مهمي نيز در اين خصوص اتخاذ شد. جلسه شوراي عالي اصل 44 قانون اساسي با حضور رييس‌جمهور و تصميمگيري درخصوص افزايش حمايت نظام بانكي از بازار سرمايه، افزايش جذابيت اوراق تامين مالي بازار سرمايه، حمايت سهامداران عمده از بازار و تقويت نقش بازار سرمايه در تامين مالي تشكیل شد. همچنین جلسه مشترك وزير اقتصاد، رييس كل بانك مركزي و رييس سازمان بورس با هدف تدوين راهكارهاي عملياتي تقويت نقش بانكها در حمايت بازار سرمايه و بلافاصله، جلسه مشترك با بانكها در همين راستا و در نهايت، امضاي تفاهم‌نامه با صندوق توسعه ملي با هدف حمايت از بازار سرمايه، بخشي از اقدامات بسيار مهم صورت گرفته در دو هفته اخير با هدف حمايت از بازار سهام بود. طبيعتا انعكاس سريع، دقيق و كامل تصميم‌هاي اتخاذ شده در اين راستا به بازار، مي‌تواند فعالان بازار را نسبت به عزم جدي مسوولان براي حمايت از بازار مطمئن كرده و آرامش را تا حد زيادي به بازار برگردانـد.
به طور مشخص بفرماييد كه چه عملكردي در اين خصوص داشتيد؟
روابط عمومي سازمان تلاش كرد تا در تعامل سازنده با رسانه‌ها، فعالان بازار را در كمترين زمان ممكن در جريان آخرين اقدامات و تصميم‌ها به‌منظور حمايت از بازار قرار دهد، به نحوي كه بلافاصله پس از برگزاري جلسات و نشست‌ها، اخبار اين جلسات به صورت تفصيلي از طريق پايگاه اطلاع‌رساني بازار سرمايه و ساير رسانه‌ها منتشر شد. همچنين در اين مدت گزارش‌هاي آماري و مستند بسيار زيادي از طريق پايگاه اطلاع‌رساني بازار سرمايه درخصوص وضعيت صنايع بورسي منتشر شده و در اختيار رسانه‌ها و ساير فعالان بازار قرار گرفت. بدون شك اين تعامل سازنده ميان روابط عمومي سازمان و همكاران رسانه‌اي فعال در اين حوزه توانست تا حد زيادي، در مديريت جو رواني حاكم بر بازار در هفته‌هاي اخير موثر واقع شود.
عملكرد رسانه‌ها را در اين بيـن چگونه ارزيابي مي‌كنيـد؟
بسيار مثبت و موثر. همانطور كه گفته شد در كنار همه تلاش‌ها و اقدامات گسترده‌اي كه از سوي مسوولان ارشد اقتصادي و بازار سرمايه، به ويژه در هفته‌هاي اخير براي مديريت بازار سهام و حمايت از اين بازار صورت گرفت، انعكاس كامل، دقيق و سريع اين اقدامات به فعالان بازار و همچنين انتشار مكرر توصيه‌هاي كارشناسان به سرمايه‌گذاران مبني‌بر لزوم پرهيز از رفتارهاي هيجاني و نيز انتشار گزارش‌هاي مستدل از عملكرد مالي مطلوب شركت‌هاي بورسي و عوامل بنيادين موثر بر قيمت سهام از سوي رسانه‌ها باعث شد تا آرامش تا حد زيادي به بازار بازگردد. بنابراين، عملكرد رسانه‌ها در كنترل فضاي رواني حاكم بر بازار، بسيار مثبت و موثر بود و لازم است از همه همكاران رسانه‌اي خودم كه به ويژه در هفته‌هاي اخير، در اين راستا بسيار مدبرانه عمل كردند، تشكر كنـم.
چقدر عملكرد رسانه‌ها در مديريت هيجانات مثبت و منفي بازار سهام را موثر مي‌دانيد؟
بدون ترديد بازار سهام به دليل ماهيت خود همواره مي‌تواند در معرض نوسانات ناشي از رويدادها و اخبار مختلف قرار داشته باشد. آنچه كه در اين بين بسيار اهميت دارد اين است كه رسانه‌هاي فعال در حوزه بازار سرمايه علاوه بر انعكاس مستمر اخبار، گزارش‌ها و رويدادهاي مرتبط با اين بازار كه به عنوان رسالت اصلي ايشان محسوب مي‌شود، با اتخاذ رويكردي مستمر و پايدار در امر آموزش و فرهنگ‌سازي نحوه رفتار مناسب سرمايه‌گذاران در شرايط خاص را به آنها آموزش دهند. براي مثال، كارشناسان بازار سرمايه همواره بر لزوم تصميمگيري واقع‌بينانه براساس اطلاعات معتبر و لزوم پرهيـز از رفتارهاي هيجاني تاكيد دارند و اين تاكيد صرفا خاص شرايط منفي بازار نيست، بلكه در شرايط رونق بازار نيز چنين رفتاري حائز اهميت است.
از نظر شما رسانه‌ها باید چگونه عمل كنند؟
آنچه كه در اين بين مهم است اين است كه فعالان رسانه‌اي به‌عنوان ابزارهاي اثرگذار ارتباطي با سرمايه‌گذاران، ضمن توجه ويژه به امر آموزش سرمايه‌گذاران بخشي از رسانه خود را هرچند اندك به اين موضوع اختصاص داده و به صورت پياپي و از طريق انتشار مطالب آموزشي، تجارب گذشته، مصاحبه با صاحبنظران و افراد موفق در بازار، رويدادهاي مشابه در بازارهاي مالي بين‌المللي و حتي درج تصاوير، پيام‌ها و كاريكاتورهاي آموزشي، رفتارهاي صحيح و منطقي و به ويژه در شرايط حاكم شدن فضاي رواني در بازار را به سرمايه‌گذاران آموزش داده و اين موضوع را نهادينه كنند كه تصميمگيري در بازار سهام در همه شرايط بدون استثنا مستلزم تحليل واقع‌بينانه اطلاعات معتبر و ارزيابي دقيق ميزان تاثير آنها بر ارزش سهام شركت‌ها است.
در راستای بهبود این امر چه پيشنهادي داريد؟
آموزش مستمر سرمايه‌گذاران نوپا و غيرحرفه‌اي براي مديريت ريسك سرمايه‌گذاري خود از طريق صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري، استفاده از خدمات سبدگرداني يا شركت‌هاي مشاوره و همچنين، خريداري اوراق بهادار بدون ريسك يا كم‌ريسك مانند اوراق اجاره و مشاركت، مي‌تواند بازار را از تبعات ناشي از رفتارهاي هيجاني سرمايه‌گذاران غيرحرفه‌اي كه آشنايـي كافي با بازار سرمايه ندارند، مصون نگه دارد. به هر حال، تاكيد بر اين نكته ضروري است كه گرچه فرآيند آموزش سرمايه‌گذاران فرآيندي ميان‌مدت و بلكه بلندمدت محسوب مي‌شود، اما قطعا در ارتقاي سطح توانمندي ايشان در تصميم‌گيري‌ها و در نتيجه حرفه‌اي شدن بازار سهام بسيار موثر خواهد بود.
چقدر از مصوباتـي همچون حمايت حقوقي‌ها از بورس، حضور جدي بانكها در بازار سهام و تزريق پول صندوق توسعه ملي به بورس عملياتي شده است؟
همانطور كه در اخبـار مربوطه نيز به صورت تفصيلي اشاره شد، پيرو توافقات بسيار خوب صورت گرفته ميان وزارت اقتصاد، بانك مركزي و سازمان بورس، نشست‌هاي مشترك با مديران عامل بانكها درخصوص راهكارهاي عملياتي‌كردن توافقات صورت‌گرفته برگزار و راهكارهاي عملياتي نيز در اين راستا اتخاذ شد كه طبيعتا راهكارها و تصميم‌هاي اتخاذ شده، به مرور و براساس شرايط بازار اجرايـي مي‌شود. همچنين تفاهم‌نامه ميان سازمان بورس و صندوق توسعه ملي هم دربرگيرنده مفاد سازنده و ظرفيت‌هاي بسيار زياد در جهت حمايت از بازار سرمايه و تقويت شركت‌هاي پذيرفته شده در اين بازار است. به‌عنوان نمونه اولويت دادن به شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس و يا فرابورس براي استفاده از منابع مالي صندوق به سبب شفافيت مالي اين شركت‌ها، امكان استفاده از منابع صندوق توسط شركت‌هاي هلدينگ و سرمايه‌گذاري به‌منظور سرمايه‌گذاري در شركت‌هاي توليدي و در نظر گرفتن اولويت لازم براي پرداخت تسهيلات و حمايت از سرمايه‌گذاران خارجي و داخلي در قالب اعطاي تسهيلات به اشخاص حقوقي و برخي موارد ديگر، ازجمله توافقات صورت گرفته در تفاهم‌نامه با صندوق توسعه ملي است. در همين تفاهم‌نامه مشخص شده است كه كارگروهي ميان سازمان بورس و صندوق توسعه ملي تشكيل و درخصوص نحوه اجراي مفاد تفاهم‌نامه تصميمگيري خواهند كرد و طبيعتا روند اجراي تفاهم‌نامه در قالب كارگروه مشترك به صورت جدي و مستمر پيگيـري خواهد شد.
اخيرا سريالي تحت عنوان «سهمي براي دوست» با موضوع بورس از شبكه دوم سيماي جمهوري اسلامي پخش شد. با توجه به اينكه در اين سريال برخي مفاهيم كلي بورس مطرح شده، فكر مي‌كنيد اين برنامه چقدر در معرفي بازار سهام به عموم مردم موثر بوده است؟
اين سريـال، نخستين سريـال در كشور است كه به صورت مستقيم به موضوع بورس پرداخته است. در اين خصوص بايد به اين نكته مهم توجه داشت كه قرار نيست در يك سريال تلويزيوني كه طبيعتا بايد در اولويت اول از جذابيت‌هاي داستاني براي جذب مخاطب برخوردار باشد، آموزش سرمايه‌گذاري در بورس صورت بگيرد. آنچه كه در اين سريال مدنظر بود معرفي صنعت كارگزاري به‌عنوان واسطه اصلي ميان سرمايه‌گذاران و بازار سهام و همچنين ارائه برخي اصول و مفاهيم كلي سرمايه‌گذاري در بورس، مانند لزوم نگاه بلندمدت و رفتار آگاهانه، امكان مشاركت همه قشرها در بازار سرمايه، معرفي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري، معاملات آنلاين و مفاهيمي مانند سبد سهام، نگاه بلندمدت و ... بود كه به نظر من تا حد زيادي در اين امر توفيق داشت. همچنين در كنار معرفي بورس به عنوان يك بازار براي سرمايه‌گذاري قانوني و نظام‌مند، برخي گزينه‌هاي ناسالم و غيرقانوني سرمايه‌گذاري كه متاسفانه در جامعه امروزي نيز با آن مواجه هستيم، به تصوير كشيده شد تا بيننده بتواند مقايسه‌اي ميان اين دو داشته باشد.
آیا آشنايي كلي مردم با بورس باوجود تخصصي بودن اين بازار، براي فعاليت مردم در آن كافي است؟
به زعم بنده اگر نتيجه اين سريال اين بوده باشد كه بينندگان با فضاي كلي بورس به عنوان يك گزينه مناسب براي سرمايه‌گذاري آشنا شده و صنعت كارگزاري را به عنوان دروازه ورود به بورس شناخته باشند، بخش زيادي از اهداف ما محقق شده است. كما اينكه هيچگاه در سريال تلويزيوني نمي‌توان به صورت مستقيم و بسيار برجسته اقدام به آموزش مردم كرد و طبيعتا هرگونه رويكرد آموزشي بايد با ظرافت در متن داستان لحاظ شود. در كنار همه اين موارد، توجه به اين نكته بسيار مهم نيز ضروري است كه سريال سهمي براي دوست، اولين مجموعه تلويزيوني در كشور است كه متن اصلي داستان آن در فضاي بورس و يك شركت كارگزاري بورس اتفاق مي‌افتد و طبيعتا اولين تجربه‌ها لزومـا بدون كاستي نخواهنـد بود، اما بدون ترديد اينگونه اقدامات علاوه‌بر تاثير قابل توجهي كه در معرفي بورس به مردم دارد، راه را براي ساير دست‌اندركاران عرصه فرهنگ و هنر براي ورود به اين عرصه هموار كرده و حداقل اين دغدغه را در ذهن آنها ايجاد مي‌كند كه همانند موضوعاتي مانند مباحث بانكي، نيروي انتظامي و ... كه در اغلب فيلم‌ها مشاهده مي‌شود، مي‌توان از موضوعي به نام بورس نيز در نگارش فيلمنامه‌ها و تهيـه آثار تلويزيوني و سينمايي استفاده كرد.
آيا ساير برنامه‌هاي فرهنگ‌سازي سازمان، به ويژه برنامه‌هايي كه از طريق صدا و سيما پخش شده، در دستيابي به اهداف خود موفق بوده است؟
ساير برنامه‌هاي فرهنگ‌سازي كه توسط سازمان به صورت گسترده در يكي دو سال اخير به اجرا گذاشته شده، اعم از برنامه‌هايي كه از طريق رسانه‌هاي مختلف منعكس شده يا اقداماتي مانند راه‌اندازي تالار مجازي بورس يا انتشار و توزيع گسترده كتب، جزوات و لوح‌هاي فشرده آموزشي، توانسته در معرفي بازار سرمايه به عموم مردم بسيار موثر باشد و شايد بتوان ادعا كرد يكي از علل ورود سهامداران جديد به بازار و افزايش شمار سهامداران بورس در دو سه سال اخير، اجراي همين برنامه‌هاي فرهنگ‌سازي بوده است. در عين حال اعتقاد جدي دارم كه برنامه‌هاي فرهنگ‌سازي بايد با رويكردي بلندمدت، با شيب ملايم و در عين حال به صورت مستمر به اجرا گذاشته شود تا بتواند در افزايش مشاركت آگاهانه و هوشمندانه مردم در بازار سرمايه، موثر باشد.
آیا برنامه‌های آموزشی جدیدی بر همین محوریت در دستور كار قرار دارد؟
در سال جاري هم با همين رويكرد، برنامه‌هاي آموزشي جامع و مفصلي تدوين شده است كه به زودي به اجرا گذاشته خواهد شد. به عنوان مثال، در حال توليد مجموعه آموزشي 200 قسمتي با هدف آموزش كامل و عملياتي نحوه سرمايه‌گذاري در بورس به مردم، جهت پخش از شبكه آموزش سيما هستيم كه اميدواريم به زودي، پخش اين مجموعه آغاز شود. همچنين برنامه‌هاي تفصيلي از جمله ساماندهي و اعطاي مجوز به موسسات آموزشي جهت برگزاري دوره‌هاي آموزشي مرتبط با بازار سرمايه در سراسر كشور تدوين شده و در حال اجرا است كه بدون ترديد در افزايش سطح شناخت مردم نسبت به بازار سرمايه موثر خواهد بود.
دنیای اقتصاد
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه
نظرسنجی
نظر شما درباره نحوه واگذاری سهام دو تیم استقلال و پرسپولیس چیست؟