ازسوپاپ اطمینان شبکه کدال تامناقشه دلاری دربورس

مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار با انتقاد شدید از عملکرد مدیریت مالی شرکت پالایش نفت شیراز در ارایه اطلاعات غلط به سهامداران، بر لزوم دقت در زمان ارسال و انتشار مستقیم مدارک ارسالی شرکت ها به شبکه کدال تأکید کرد.

امیر حمزه مالمیر در گفتگو با خبرنگار بورس نیوز، سود 509 ریالی پالایش نفت شیراز در صورت های مالی عملکرد دوره مالی منتهی به پایان اسفند ماه 90 را به عنوان مبنای اصلی تصمیم گیری در زمان عرضه اولیه سهام این شرکت عنوان کرد و افزود: اعلام سود 860 ریالی اولین پیش بینی درآمد هر سهم حسابرسی شده سال مالی 91 "شراز"، در زمان حاکمیت دولت بر ترکیب مدیریتی این شرکت و مطابق با ردیف های بودجه ای آن به تصویب رسیده که مبنای تصمیم گیری سرمایه گذار در عرضه اولیه سهام قرار نمی گیرد. چرا که قبل از پذیرش و عرضه، شرکت با ارایه صورت های مالی عملکرد پایان دوره سال مالی 90 در هفتم تیر ماه امسال، از سود 509 ریالی به بورس خبر داده و اکنون نیز طبق صورت های مالی واقعی عملکرد این دوره مالی بطور خالص مبلغ 533 ریال عایدی محقق کرده است.

بنابراین با توجه به دولتی بودن بودجه اولیه پالایش نفت شیراز، سازمان بورس صورت های مالی حسابرسی نشده این شرکت را به عنوان مبنای اصلی تصمیم گیری منتشر و در دسترس سهامداران قرار داد.

اطلاعات تعجب برانگیز

وی با بی معنی دانستن گزارش عملکرد تجدید ارایه شده سال مالی 90، اعلام سود 727 ریالی در این بخش را پذیرفتنی ندانست و گفت: ارایه چنین گزارشی در حالی که صورت های مالی سال 90 به تازگی منتشر شده هیچ معنایی ندارد. هر چند انتشار عملکرد تجدید ارایه شده برای سال مالی 89 می تواند قابل پذیرش باشد.

این در حالی است که گزارش تجدید ارایه شده یک دوره مالی پس از انعکاس صورت های مالی شرکت به بازار سهام صورت می پذیرد بطوریکه پس از گذشت یکسال از دوره مالی، ناشر با اشکالاتی در مبالغی پیش بینی برمی خورد که پس از شناسایی آن در سود و زیان سنواتی، از طریق گزارش تجدید ارایه شده عملکرد سال مالی مذکور به بازار اعلام می کند.

یادآوری جمع و تفریق برای مدیر مالی

مالمیر در پاسخ به این پرسش که سازمان بورس در حیطه نظارت و بررسی اطلاعات و مستندات شرکت ها، چه رفتاری با چنین شرکت هایی خواهد کرد و اینکه اظهارات مدیر مالی پالایش نفت شیراز مبنی بر عدم تمایل به عرضه سهام در تاریخ مقرر تا چه حد ارتباط به انتشار اطلاعات و محاسبات غلط این شرکت دارد؟ گفت: جدای از قصد شرکت برای عرضه سهام، برای این واحد اقتصادی انتشار اطلاعات اشتباه امر صحیحی نیست.

از منظر مدیر مالی یک شرکت صنعتی ارایه و تنظیم اطلاعات دقیق و شفاف از اهمیت بالایی برخوردار بوده و باید حداقل از جمع و تفریق ساده اعداد غافل نشده باشد. بنابراین اجبار به عرضه سهام دلیل درست و موجهی برای ارایه غلط اطلاعات مالی نیست.

از منظر بررسی ها اما حوزه اداره نظارت بر ناشران در حال بررسی دقیق تر اطلاعات این شرکت هستند که بزودی اصلاحیه آن در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت.

عاقبت باز گذاشتن دست شرکت ها

به باور وی باز گذاشتن دست شرکت ها برای ارسال مستقیم برخی اطلاعات از جمله گزارش عملکرد هیأت مدیره بر روی شبکه کدال بنا به درخواست سهامداران برای افزایش سرعت در اطلاع رسانی بوده که کنترل و اطمینان حداقلی بر آنها از سوی کارشناسان اداره نظارت بر ناشران سازمان بورس وجود ندارد.

این مقام مسئول ادامه داد: وقتی شرکت یا حسابرس آن اطلاعاتی را مستقیم از طریق شبکه کدال ارسال می کنند، زمان انتشار و ارسال این مدارک یکسال بوده که به این لحاظ کنترل و نظارت بر آنها از سوی این اداره امکان پذیر نیست بطوریکه داده های منتشر شده به شکل پوشه های PDF و پیوست شده بوده که به لحاظ چشمی و دستی امکان کنترل و بازبینی آنها در لحظه انتشار وجود ندارد.

نماد "شراز" متوقف نمی شود

در مورد پالایش نفت شیراز اما موضوع پیگیری خواهد شد ولی این به معنای توقف نماد معاملاتی "شراز" نیست.

این شرکت قبل از عرضه اولیه با ارسال پیش بینی حسابرسی نشده خود از سود 50 تومان و 9 ریالی برای هر سهم خبر داده و اکنون نیز طبق نامه ای که پس از عرضه سهام در ساعت 9 و 52 دقیقه صبح چهارشنبه هفته گذشته ارایه کرد از تحقق سود 533 ریالی در آخرین اطلاعات عملکرد هیأت مدیره خود در سال مالی 90 خبر داد که پس از انتشار بر روی شبکه کدال، توقف یک ساعته نماد را در پی داشت.

دلایل انحراف "حفارس" و "ذوب" چه بود؟

بررسی دلایل انحراف اطلاعات مالی شرکت هایی همچون حمل و نقل بین المللی خلیج فارس و یا ذوب آهن اصفهان نیز از دیگر مواردی بود که وی در واکنش به آنها افزود: در خصوص "حفارس" علاوه بر پیش بینی های خود، عملکرد سه ماهه دوم و سوم را که با زیان مواجه بود اعلام کرد که در کنار آن مجموعه ای از مفاهیم و موارد نیز از سوی سازمان بورس اعلام شده بود. هر چند اعتقاد شرکت بر این بود که به ارقام برآوردی دست نمی یابد اما اگر هر شخصی کمی دقیق تر در اطلاعات متمرکز می شد در می یافت به لحاظ آنچه سازمان بورس در کنار گزارش های عملکرد شش ماهه این شرکت به ثبت رسانده، قطع به یقین می دید که پیش بینی "حفارس" جای تعدیل منفی دارد و به احتمال زیاد به اطلاعات برآوردی دست نمی یابد.

در مورد ذوب آهن اما، سازمان بورس موارد عدیده ای در پیوست سایر موارد اعلام کرد و حال آنکه شرکت در پیش بینی اولیه بودجه خود بسیاری از ارقام محاسبه شده را بالاتر از انتظارات موجود اعلام کرده بود که با پیگیری که شد از مبالغ برآوردی پیش بینی اولیه کاسته شد چون با واقعیت همسو نبود.

این در حالی است که موارد حایز اهمیت تا جایی که امکان داشت در خصوص "ذوب" منتشر شد ولی متأسفانه برخی سرمایه گذاران فارغ از جزییات روند سود و زیان شرکت، فقط به ته رقم EPS اعلامی آن توجه می کنند.

حال آنکه ممکن است بطور مثال 60 درصد از 70 تومان عایدی برآوردی از سود غیر عملیاتی ناشی شده باشد که بر روی آن و عملکرد واقعی شرکت تحلیلی صورت نمی گیرد.

اختلاف صورت های مالی بر سر چیست؟

مالمیر دلیل وجود انحراف بالا در صورت های مالی شرکت ها را تشریح کرد و افزود: دلیل انحراف اطلاعات برخی صنایع گاهی اوقات به دلایل موجهی صورت می گیرد. در این ارتباط باید از نوسان نرخ دلار طی یکسال اخیر مثال زد که هیچ کسی در ابتدا فکر نمی کرد نرخ این ارز در پایان سال منجر به تغییرات آنچنانی برای برخی شرکت ها شود.

به عنوان مثال برخی صنایع نرخ فروش مواد یا محصولات خود از جمله فولاد، ذوب، سرب و روی یا مس را با فرض یک تلرانس مشخص نسبت به نرخ بازار فلزات جهانی برآورد و اعلام می کنند که بر این اساس هر شخصی می تواند با بررسی اطلاعات مالی، تفاوت ارقام برآوردی و کاهنده یا فزاینده بودن آنرا بر روی سود و زیان شرکت با نگاهی به بازارهای جهانی محاسبه کند.

در خصوص نرخ تسعیر ارز نیز به همین شکل عمل می شود بطوریکه با فرض تسعیر ارز با نرخ مرجع ارز 1226 تومانی و اعلام آن به عموم سهامداران، هر سرمایه گذاری با ارزیابی نرخ های مختلف دوره های گوناگون برای این ارز، می تواند سود و زیان شرکت را مورد سنجش قرار دهد که تا حدی این موارد می توانند توجیه پذیر باشند.

اما در مواردی از روند فعالیت شرکت، یکدفعه قرار داد خاصی با حاشیه سود غیر قابل پیش بینی منعقد می شود یا طی سال با تغییر نرخ های تعزیراتی و کارمزدی از سوی سازمان حمایت و یا تغییر یکباره عوارض صادراتی و وارداتی و مواردی از این دست مواجه می شود که از قبل قابل پیش بینی نبوده و فعالیت شرکت را تحت تأثیر قرار داده است. بر این اساس چنانچه همان موقع شرکت اقدام به تعدیل بودجه برآوردی خود نماید، امری پذیرفتنی بوده اما اگر پس از گذشت چندین ماه، آنرا اعلام کند، بطور حتم با اشکال مواجه بوده و باید وجود اطلاعات نهایی و احتمال سوء استفاده برخی ذی نفعان شرکت در این زمینه بررسی شود.

مناقشه بورس در پتروشیمی اصفهان

پرسش در مورد وضعیت پتروشیمی اصفهان و ابهام سرمایه گذاران در رابطه با نحوه اطلاع رسانی این شرکت، موضوع دیگری بود که وی افزود: نماد معاملاتی پتروشیمی اصفهان پیش از نوروز 91 با توقف مواجه شد که مناقشه برسر نحوه شناسایی درآمد ناشی از تسعیر ارز علت اصلی آن بود.

در این ارتباط عمده فروش محصولات پتروشیمی اصفهان به دو شرکت تابعه خود یعنی دبی نت لینک و فونیکس انجام شده بود بطوریکه پرداخت های دلاری آنها از بابت فروش محصولات به "شصفها" تحقق نیافته و حسابهای دریافتی بسیاری از این محل در صورت های مالی پایان سال شرکت وجود داشت.

اینکه وجوه ارزی این موارد در آن برهه به حساب شرکت با نرخ پایین تری بر می گشت بحثی نیست اما چون نوسان شدیدی برای نرخ ارز در پایان سال گذشته بوجود آمد، بهانه ای شد تا با استعلام از کمیته فنی سازمان حسابرسی، نحوه تسعیر ارز برای چنین شرکت هایی مشخص شود.

وی از قصد پتروشیمی اصفهان برای تسعیر ارز با نرخ 1220 تومانی سخن گفت: و افزود: در ان موقع این اقدام به معنای آن بود که بدهی دو شرکت خارجی تابعه با ارقامی کمتر از واقع در حساب ها نشان داده شود و حال آنکه سازمان بورس به دنبال آن بود که بدهی آنها را برای عموم نشان داده تا نسبت به ساختار و ریسک های مرتب شرکت آگاه شوند که در نهایت با نرخ پایان سال، ارز آنرا تسعیر کرد که براساس آن حدود 600 تا 700 تومان از هر دلار بر سود و زیان شرکت افزود.

علت این افزایش سود به دلیل مبالغ ارزی بسیار بالای حساب های دریافتنی بود که پیشتر شرکت می خواست با نرخ 1220 تومانی آنها را تسعیر کند.

به این اطلاعات ضریب کمتری بدهید

مالمیر در خاتمه راجع به اینکه تا چه حد می توان به اطلاعات شرکت ها که مستقیم از شبکه کدال منتشر می شوند، اعتماد کرد؟ پاسخ داد: هر چند باید این اطلاعات مبنای تصمیم گیری قرار گیرند اما با توجه به همسانی زمان و ارسال انتشار آنها، امکان کنترل همه جانبه از سوی اداره نظارت بر ناشران وجود نداشته و باید سرمایه گذاران ضریب کمتری برای این دسته از اطلاعات در تصمیم گیری های خود قایل باشند.

البته در مواردی همچون پیوست های ارسالی از سوی خود سازمان بورس موارد اعلام شده و باید به نحوی عمل شود که اگر اشکالی در رویه اطلاع رسانی ناشران وجود دارد تنبیه لازم در نظر گرفته شود.

سازمان بورس ماهیت اطلاعات مستقیم شرکت ها همواره طی چندین اطلاعیه مجزا توضیح داده و حال آنکه اطلاعاتی که از سوی این اداره بر روی شبکه کدال قرار می گیرند همواره از یک فاصله زمانی مشخص بین زمان و ارسال اطلاعات برخوردار می باشند که حاکی از کنترل شدن آنها دارد.