الهام علاقه‌بندان
بورسي براي ساماندهي بازار ارز؛جايي كه به كشف يك قيمت نهايي براي ارز منجر شده تا ديگر سفته بازي مفهومش را در مبادلات ارزي از دست بدهد؛ اينها تعاريفي است كه در وصف مزاياي بورس ارز مي‌شود، مكاني كه قرار است نام پنجمين بورس كشور را به خود اختصاص دهد.
اما اين نهاد تازه‌وارد به بازار سرمايه كه قرار است بزودي راه‌اندازي شود چه جايگاهي در بازار ارز خواهد داشت؟ آيا قرار است تمام مبادلات ارزي در بورس ارز صورت بگيرد و قيمت كشف شده در اين بازار، مرجعي براي نرخ ارز باشد يا اين‌كه قيمتي كه براي ارز در اين بازار كشف مي‌شود تنها مرجعي براي صادركننده‌ها و وارد كننده‌ها خواهد بود ؟ از سوي ديگر آيا معاملات نقدي ارز هم به بورس ارز منتقل مي‌شود؟ اينها سؤالات و ابهاماتي است كه پيش روي تشكيل بورس ارز قرار دارد، سؤالاتي كه براي پاسخ به آنها با كارشناسان و مديران مربوطه مطرح كرديم تا ابهاماتي كه اكنون پيش روي اهالي بورس تهران وجود دارد برداشته شود.
نكته‌اي كه تمامي اهالي بازار سرمايه كشور بر آن تأكيد دارند اين است كه قرار نيست در فاز اول بورس ارز راه‌اندازي شود بلكه گام نخست براي تشكيل اين بازار معامله گواهي ارزي در بورس اوراق بهادار تهران است، اوراقي كه در گام‌هاي بعدي يكي از ابزارهاي قابل معامله در بورس ارز خواهد شد.
اما موضوع بسيار با اهميت در ورود اين ابزار جديد معاملاتي به بورس تهران اين است كه با مبادله گواهي ارزي راه براي راه‌اندازي بورس ارز هموار شده و نوسان‌گيران و سودجويان بازار ارز از آن خارج مي‌شوند.
مصرف كنندگان واقعي ارز به بازار مي آيند
بر اين اساس پاسخ به ابهامات پيش روي راه‌اندازي بورس ارز مي‌تواند علاوه بر ايجاد شفافيت اين اميد را به مصرف‌كنندگان واقعي ارز بدهد كه پس از ورود اين ابزار جديد مالي به بازار سرمايه مي‌توانند ارز مورد نيازشان را از يك بازار ساختاريافته تأمين كنند؛ اين موضوعي است كه علي سعيدي معاون اجرايي سازمان بورس در گفت‌و‌گو با به آن اشاره كرد و گفت: با راه‌اندازي بورس ارز و مكانيزمي كه قرار است از سوي بانك مركزي براي مبادلات ارزي در نظر گرفته شود مي‌توان اميدوار بود مصرف‌كنندگان واقعي ارز به خريداران ارز تبديل شوند.
اما ساختار و مكانيزم معاملاتي بورس ارز چه خواهد بود، آيا قرار است اين بورس جايگزين نظام فعلي بازار ارز شود؟ در پاسخ به اين سؤال معاون اجرايي سازمان بورس از تشكيل كميته مشترك بين بانك مركزي، وزارت اقتصاد،مجلس شوراي اسلامي و سازمان بورس خبر داد و گفت: در اين كميته كه به سرپرستي بانك مركزي تشكيل مي‌شود حدود وظايف دو طرف درگير در راه‌اندازي بورس ارز كه شامل بانك مركزي و سازمان بورس است، مشخص مي‌شود.
وي با اشاره به اين‌كه بستر معاملاتي بورس ارز توسط سازمان بورس فراهم مي‌شود، تصريح كرد: از سوي ديگر سياستگذاري‌ها شامل معامله تمام ارزها در بورس ارز، نحوه تخصيص ارز و... توسط بانك مركزي مشخص مي‌شود.
بانك مركزي سياستگذار بازار ارز
سياستگذاري‌ها شامل اين است كه آيا بورس ارز بازاري موازي خواهد بود يا براي گشايش اعتبارات ارزي راه‌اندازي مي‌شود؛ اين موضوعي بود كه سعيدي بر آن تأكيد كرد و اظهار داشت: از سوي ديگر مواردي از جمله عرضه كنندگان و امكان معامله ارز براي اشخاص حقيقي به غير از صادركننده‌ها و واردكنندهها هم ساير سياستگذاري‌هايي خواهد بود كه توسط بانك مركزي مشخص خواهد شد.
وي با تأكيد بر اين‌كه چنين مواردي توسط بانك مركزي در دست بررسي قرار دارد، خاطرنشان كرد: پس از آغاز معاملات گواهي ارزي كه مقدمه‌اي براي راه‌اندازي بورس ارز خواهد بود اين جزئيات مشخص مي‌شود.
اما سؤال ديگري كه در قالب ابهام براي راه‌اندازي بورس ارز مطرح مي‌شود اين است كه آيا قرار است ارز در اين بازار تك نرخي شود و يا اين‌كه نرخ سومي براي ارز كشف مي‌شود، در پاسخ به اين سؤال معاون اجرايي سازمان بورس اظهار داشت: نظام ارز در كشور شناور مديريت شده است با اين وجود و نظارت‌هايي كه بانك مركزي انجام مي‌دهد امكان مديريت ارز به صورت كامل وجود ندارد.
دليل اين ناهماهنگي چيست مگر نظارت‌ها سازمان يافته نيست؟ سعيدي با اشاره به اين موضوع گفت: علي‌رغم سياستگذاري‌ها اما بانك مركزي به طور كامل امكان مديريت بازار ارز را ندارد، اين ضعفي است كه با راه‌اندازي بورس ارز برطرف خواهد شد چراكه با راه‌اندازي بورس فرمان مديريت بازار ارز به طور كامل در دست بانك مركزي قرار خواهد گرفت.
فرمان مديريت بازار ارز در دست بانك مركزي
از سوي ديگر راه‌اندازي بورس ارز مزيت‌هاي زيادي براي اين بازار خواهد داشت؛ اين موضوعي است كه معاون سازمان بورس به آن اشاره كرد و اظهار داشت: شفافيت معاملات نخستين و مهم‌ترين مزيتي است كه با راه‌اندازي بورس ارز به همراه خواهد آمد چراكه معاملات از طريق سيستم نرم افزاري انجام شده و امكان دخل و تصرف هم در معاملات وجود نخواهد داشت.
ارز تك نرخي، فاز نهايي بورس ارز
سعيدي با اشاره به اين‌كه معاملات بازار ارز در اين بازار بر اساس قوانين و مقررات انجام خواهد شد، خاطرنشان كرد: بر اساس پيش‌بيني‌هايي كه صورت گرفته امكان معامله تمام ارزها در اين بازار وجود دارد.وي با بيان اين‌كه بورس ارز در چند فاز به مرحله نهايي كه در آن كشف قيمت ارز انجام مي‌شود؟ خواهد رسيد خاطرنشان كرد: بر اين اساس در فاز اول گواهي ارزي معامله شده و در فاز بعدي صادركننده‌ها و واردكنندهها به معامله ارز مي‌پردازند و در مراحل نهايي هم امكان معامله ارز براي اشخاص حقيقي فراهم مي‌شود.بنا به اعتقاد سعيدي، اگر مراحل راه‌اندازي بورس ارز به همين صورت پيش برود اين امكان فراهم مي‌شود كه خريد و فروش ارز به صورت كامل از طريق اين بازار انجام شود.
آيا نقش صرافي‌ها در بازار ارز با راه‌اندازي اين بورس كمرنگ مي‌شود؟ اين سؤالي است كه سعيدي در پاسخ به آن تصريح كرد: خير با راه‌اندازي بورس ارز صرافي‌ها گواهي ارزي را صادركرده و به جاي فروش ارز كارمزد دريافت مي‌كنند و در عين حال امكان دخل و تصرف آنها در بازار ارز هم از بين مي‌رود.
وي تجربه دنيا را در راه‌اندازي بورس ارز مد نظر قرار داد و اظهار داشت: در ساير كشورهاي دنيا ارز هم به صورت نقدي و هم از طريق معاملات آتي در بورس ارز معامله مي‌شود.
معاون اجرايي سازمان بورس مشكل فعلي بازار ارز را مد نظر قرار داد و گفت: در شرايط امروز كه ارز با دو نرخ در بازار آزاد و ارز مرجع وجود دارد صادركننده‌ها دلار را با قيمت هزار و226 تومان تسعير مي‌كنند اما در همين شرايط واردكننده ارز را با قيمت بازار آزاد تسعير مي‌كند و در اين ميان رانتي حاصل از عدم شفافيت به وجود مي‌آيد.
بنا به اعتقاد سعيدي، اين در حالي است كه با راه‌اندازي بورس ارز و شفافيت ايجاد شده ناشي از آن امكان تخلف هم در بازار ارز حذف مي‌شود چراكه هر گونه تخلفي در بازار ارز قابل پيگيري خواهد بود. اتفاقي در بورس تهران هم روي داده است به طوري كه تخلفات كارگزاران به سازمان بورس ارجاع شده و از طريق مكانيزم قانوني پيگيري مي‌شود.معاون سازمان بورس تصريح كرد: در اين بازار حتي مسافران هم مي‌توانند ارز مسافرتي خود را از اين مرجع تهيه كنند.
وي در توضيح ساز وكارهاي معامله گواهي ارزي كه فاز نخست در راه‌اندازي بورس ارز خواهد بود اظهار داشت: در گام نخست صادركننده‌ها و وارد كننده‌ها با ارائه دارايي ارزي خود به بانك‌ها يا صرافي‌ها گواهي ارزي دريافت مي‌كنند و اين گواهي را نزد شركت سپرده‌گذاري مركزي سپرده مي‌كنند پس از آن گواهي مربوطه قابل معامله در بورس خواهد بود.
اما اين ارز چطور به دست مصرف كنندگان واقعي آن مي‌رسد سعيدي در پاسخ گفت: سازمان توسعه تجارت بر اساس اولويت بندي شركت‌هايي را كه نياز ارزي دارند، معرفي كرده و اين شركت‌ها پس از خريد گواهي ارزي در بازار سرمايه و ارائه آن به بانك‌ها و صرافي‌ها ارز مورد نيازشان را دريافت مي‌كنند.
البته اين نكته را فراموش نكنيد كه بورس ارز تمام مشكلات ما را در بازار ارز از بين نمي‌برد اين موضوعي است كه معاون اجرايي سازمان بورس بر آن تأكيد كرد و گفت: بورس ارز راهي براي تخصيص بهينه ارز و ايجاد شفافيت در اين بازار است.
در همين خصوص محمدرضا پورابراهيمي عضو شوراي عالي بورس در گفت‌و‌گو با ورود گواهي ارزي به عنوان ابزاري براي ساماندهي بازار ارز به بورس تهران را مد نظر قرار داد و خاطرنشان كرد: در فاز اول قرار است تا نابساماني بازار ارز از طريق معامله گواهي ارزي ساماندهي شود به طوري كه تقاضاهاي واقعي به بازار ارز بيايند.
وي با بيان اين‌كه تأكيد اصلي بر راه‌اندازي بورس ارز حذف سودجويي از بازار ارز است تصريح كرد: با راه‌اندازي بورس ارز نوسان‌گيراني كه تنها براي سودجويي به بازار ارز مي‌آيند از اين بازار خارج خواهند شد.
عضو شوراي عالي بورس با تأكيد بر اين‌كه تقاضاهاي كاذب از بازار ارز حذف مي‌شوند خاطرنشان كرد: در فاز اول راه‌اندازي بورس ارز اين تقاضاهاي كاذب از بازار ارز حذف مي‌شود و در عين حال تقاضاهاي واقعي تقويت مي‌شوند.
وي با تأكيد بر اين‌كه در مراحل بعدي ابزارهاي ديگري به بازار سرمايه وارد مي‌شود خاطر نشان كرد: معاملات آتي ارز هم از ديگر ابزارهايي است كه در بورس ارز مورد معامله قرار خواهند گرفت.
ابزار هاي قابل معامله در بورس ارز
عضو شوراي عالي بورس با تأكيد بر تشكيل كميته مشترك بين دولت، مجلس و بورس براي ساماندهي معاملات ارز در كشور اظهار داشت: اين كميته جلسه‌اي را در 17 مرداد برگزار كرد تا استفاده از گواهي ارزي بررسي شود. در آن جلسه مقرر شد به دليل مكانيزم‌هاي كارآمد بازار سرمايه، معاملات اين ابزار جديد در بورس اوراق بهادار تهران انجام شود تا براي بازيگران آن محيطي عادلانه و شفاف ايجاد شود.
بنا به اعتقاد وي در اين راستا تنها اعلام نظر نهايي و موافقت و همكاري بانك مركزي باقي مانده كه انتظار مي‌رود ظرف روزهاي آينده اين نهاد هم رسماً و عملاً وارد ميدان شود تا بورس ارز آغاز به كار كند.
عضو شوراي عالي بورس تهيه دستورالعمل‌معاملات گواهي ارزي در بورس را مد نظر قرار داد و اظهار داشت: اين دستورالعمل هنوز نهايي نشده و ممكن است با تغييرات و اصلاحاتي مواجه شود چون در كميسيون فرعي شوراي عالي بورس تصويب شده است.
وي با تأكيد بر اين‌كه دستورالعمل تهيه شده فقط شامل مبادلات غير فيزيكي ارز آن هم با منشأ غير از فروش نفت خام است، گفت: در بورس ارز امكان داد و ستد خود ارز وجود نخواهد داشت و معاملات توسط صرافي‌ها انجام خواهد شد، اما اين مبدأيي براي قيمت ارز خواهد بود، اين درحالي است كه گواهي ارزي توسط بانك يا صرافي‌هاي تأييد شده صادر مي‌شود و قابل داد و ستد در بورس ارز است.
وي با اشاره به اين‌كه در بورس ارز مراجع ذي‌صلاحي همچون سازمان توسعه تجارت مسئوليت اعلام تقاضاي خريداران مجاز ارز به بورس را به عهده دارند اظهار داشت:.مراجع صادر كننده گواهي ارزي هم بانك يا صرافي هستند كه طبق ضوابطي مشخص گواهي ارزي صادر مي‌كنند.
پورابراهيمي خاطر نشان كرد: همچنين صادركنندگان كالا و خدمات و اشخاص حقوقي يا حقيقي دارنده ارز از طريق در اختيار گذاشتن يا سپرده كردن ارز خود نزد بانك يا صرافي مي‌توانند با ارائه مستنداتي چون منشأ و مقصد ارز، نوع و حجم ارز مورد عرضه و تكميلي فرم تأييد شده توسط سازمان بورس، گواهي ارزي بگيرند.
بورس ارز راهي براي تخصيص بهينه ارز
وي افزود: در اين ميان بانك يا صرافي پس از كنترل ارز فروشنده و اخذ تعهدات لازم اقدام به صدور گواهي ارزي براي فروشنده كرده و اطلاعات گواهي ارزي صادره را به شركت سپرده‌گذاري مركزي ارسال مي‌كند.
عضو شوراي عالي بورس اظهار داشت: صدور گواهي ارزي به منزله تعهد مرجع صادر كننده گواهي ارزي مبني بر تحويل ارز در چارچوب ضوابط و شرايط مندرج در گواهي ارزي است.
وي افزود: در طرف تقاضا هم وارد كنندگان كالا با ارائه ثبت سفارش و استفاده كنندگان خدمات خارجي مي‌توانند با اعلام مشخصات و حجم خريد اقدام به خريد گواهي ارزي در بورس كنند. اين درحالي است كه آن دسته از گواهي‌هاي ارزي كه اطلاعات آنها تا ساعت 14 هر روز به سپرده‌گذاري مركزي ارسال شود، قابليت معامله در روز بعد را دارند. كارگزاران داراي مجوز در بورس هم مي‌توانند تا حداكثر حجم اعلامي توسط مرجع اعلام تقاضا،از خريداران سفارش دريافت كرده و در سامانه معاملات ثبت كنند.
ارسال نظر
اخبار روز
خبرنامه
نظرسنجی
نظر شما درباره نحوه واگذاری سهام دو تیم استقلال و پرسپولیس چیست؟