بازگشت نسبی آرامش به بازار سهام در پی کاهش ریسک‌های سیاسی
احسان طاهری کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز درباره وضعیت فعلی بورس و میزان بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران اظهار کرد: در حال حاضر برای صحبت درباره بازگشت اعتماد به بازار سرمایه هنوز زود است، چراکه شاخص کل حتی به سقف‌های پیشین خود نیز بازنگشته و بازار همچنان در مسیر ترمیم قرار دارد.
وی افزود: بازار سهام پس از افت شدید از اردیبهشت‌ماه امسال، در هفته‌های اخیر تا حدی توانسته از فشار فروش فاصله بگیرد. شاید نتوان گفت ریسک‌های سیاسی کاملاً برطرف شده‌اند، اما می‌توان اذعان داشت که سایه این ریسک‌ها نسبت به ماه‌های گذشته کم‌رنگ‌تر شده است.
طاهری در ادامه با اشاره به عامل دیگری که در بهبود فضای بازار نقش داشته گفت: زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال تغییر نرخ دلار نیما نیز موجب شده تا بازار واکنش مثبتی نشان دهد و شاهد شکل‌گیری یک حرکت صعودی نسبی در شاخص‌ها باشیم. با وجود نشانه‌های مثبت اخیر، هنوز برای قضاوت درباره بازگشت کامل اعتماد فعالان بازار و سرمایه‌گذاران حقیقی زود است و بازار به زمان و ثبات بیشتری برای بازیابی این اعتماد نیاز دارد.
واکنش بازار سرمایه به ریسک‌ها، نشانه بلوغ نیست بلکه رفتاری طبیعی است
طاهری کارشناس بازار سرمایه در خصوص توانایی بازار در شناسایی و واکنش به ریسک‌ها پیش از وقوع آنها اظهار کرد: اینکه بازار بتواند ریسک‌ها را قبل از تحقق در قیمت‌ها منعکس کند، الزاماً نشانه بلوغ بازار نیست. در واقع، این رفتار بیشتر ناشی از یک واکنش طبیعی و غریزی سرمایه‌گذاران به ترس از وقوع رویداد‌های منفی است.
وی توضیح داد: بازار سرمایه ایران معمولاً هر زمان که نشانه‌هایی از وقوع یک اتفاق منفی را ببیند، تا زمان مشخص شدن نتیجه آن، آن ریسک را در قیمت‌ها پرایس می‌کند و این موضوع پیش از وقوع رویداد، در روند قیمتی سهام دیده می‌شود.
طاهری افزود: پس از آنکه ریسک موردنظر تحقق پیدا کند یا اثر آن مشخص شود، بازار به تدریج از آن عبور می‌کند. البته مدت زمان لازم برای بازگشت بازار به حالت عادی، به میزان و شدت همان ریسک بستگی دارد؛ هرچه سطح ریسک بالاتر باشد، زمان عبور بازار از آن نیز طولانی‌تر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: ناترازی‌های انرژی و رکود اقتصادی، بورس را تحت فشار قرار داده است
واکنش متفاوت بازار سرمایه به رویداد‌های سیاسی
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به نحوه واکنش بازار به تحولات سیاسی اخیر، توضیح داد: در موضوع فعال شدن مکانیزم ماشه، اگرچه این رویداد از نظر اقتصادی اثرگذار است، اما از آنجا که اثر ملموس و فوری در متغیر‌های واقعی اقتصاد ایجاد نکرد، بازار سرمایه واکنش تند و منفی به آن نشان نداد.
وی ادامه داد: بازار در هفته‌های پیش از فعال شدن مکانیزم ماشه، این ریسک را در قیمت‌ها پیش‌خور کرده بود. بخشی از دلیل این رفتار آن بود که فعالان بازار، برخلاف برخی نگرانی‌ها، نشانه‌ای جدی از افزایش تنش‌ها یا درگیری‌های منطقه‌ای مشاهده نکردند. در نتیجه، پس از فعال شدن رسمی مکانیزم ماشه، بازار توانست تا حدودی از این ریسک عبور کند و واکنش شدیدی از خود نشان ندهد.
طاهری در ادامه برای مقایسه رفتار بازار در مواجهه با ریسک‌های ناگهانی گفت: در مقابل، در سال گذشته و در جریان برخی اتفاقات ناگوار از جمله ترور‌هایی که بدون پیش‌زمینه رخ داد، بازار امکان پیش‌خور کردن ریسک را نداشت و طبیعتاً پس از وقوع، واکنش منفی‌تری نشان داد. اما در مورد مکانیزم ماشه، همان‌طور که اشاره شد، با توجه به قابل پیش‌بینی بودن آن، اثراتش از قبل در قیمت‌ها منعکس شده بود.
تغییرات سیاست‌های ارزی محرک اصلی رشد اخیر بازار سهام است
طاهری با اشاره به روند صعودی اخیر شاخص بورس اظهار کرد: رشد اخیر بازار سهام بیش از هر چیز تحت‌تأثیر تغییرات و شایعات مرتبط با سیاست‌های ارزی، به‌ویژه در حوزه دلار نیما بوده است. به نظر من، اثرگذاری این متغیر بر بازار بسیار بیشتر از موضوعاتی مانند فعال شدن مکانیزم ماشه بوده است.
وی تصریح کرد: اگر این زمزمه‌ها در خصوص احتمال تغییر نرخ دلار نیما به بازار منتقل نمی‌شد، بعید بود شاخص کل بتواند به سطوح کنونی برسد. بررسی روند‌های اقتصادی یک دهه گذشته نیز نشان می‌دهد که نرخ دلار نیما مهم‌ترین متغیر اثرگذار بر بازار سهام بوده و تغییرات آن معمولاً به‌صورت مستقیم و تقریباً یک‌به‌یک در شاخص کل منعکس می‌شود؛ به‌گونه‌ای که افزایش ۱۰ درصدی در دلار نیما می‌تواند حدود ۱۰ درصد رشد در شاخص کل ایجاد کند.
طاهری با اشاره به نقش ریسک‌های سیاسی نیز افزود: هرچند کاهش نسبی ریسک‌های سیاسی در کوتاه‌مدت نیز در بهبود جو بازار بی‌تأثیر نبوده، اما عامل اصلی رشد اخیر را باید در تغییرات و انتظارات مربوط به سیاست‌های ارزی جست‌و‌جو کرد.
اثر مستقیم رشد دلار نیما بر شاخص کل بورس
احسان طاهری کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با اشاره به رابطه نرخ دلار نیما و شاخص کل بورس اظهار کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که افزایش نرخ دلار نیما معمولاً تأثیری تقریباً یک‌به‌یک بر شاخص کل بازار سرمایه دارد. البته این اثر در صنایع مختلف می‌تواند با شدت و ضعف متفاوتی همراه باشد، چراکه رشد دلار بر سود و زیان شرکت‌ها به شکل ناهمگون اثر می‌گذارد.
وی در ادامه با تحلیل وضعیت فعلی بازار و میزان پیش‌خور شدن قیمت‌ها گفت: اگر محدوده دو میلیون و چهارصد هزار واحدی را به‌عنوان کف شاخص کل در نظر بگیریم که طی یک ماه گذشته شکل گرفته، می‌توان گفت این سطح حتی با لحاظ ریسک‌های سیاسی اخیر نیز تثبیت شده است. بنابراین، میزان پیش‌خور شدن اثر رشد دلار در بازار به نرخ نهایی دلاری بستگی دارد که برای شرکت‌های بزرگ در سامانه نیما لحاظ خواهد شد.
طاهری افزود: بر اساس محاسبات انجام‌شده، در صورتی‌که دلار نیما حدود ۲۰ درصد افزایش یابد، انتظار می‌رود شاخص کل از محدوده دو میلیون و چهارصد هزار واحدی تا حوالی دو میلیون و نهصد هزار واحد رشد کند. اما اگر رشد نرخ دلار نیما به حدود ۳۰ درصد برسد، طبیعتاً شاخص کل می‌تواند از سطح سه میلیون واحد نیز عبور کند.
وی تأکید کرد: تعیین نرخ نهایی دلار نیما در هفته‌های آینده می‌تواند مسیر اصلی بازار را مشخص کند و نقش مهمی در جهت‌گیری شاخص کل بورس در ماه‌های آتی خواهد داشت.
بخش قابل‌توجهی از رشد اخیر بورس پیش‌خور شده است
احسان طاهری با اشاره به وضعیت فعلی بازار سهام و تأثیر تغییرات نرخ دلار نیما بر شاخص کل اظهار کرد: به نظر می‌رسد بخش قابل‌توجهی از اثر رشد دلار نیما در قیمت سهام پیش‌خور شده است. هرچند در برخی صنایع مانند فلزات اساسی شاهد انعکاس نرخ‌های بالاتر نیما هستیم، اما این روند هنوز به‌صورت گسترده در سایر گروه‌ها به‌ویژه پتروشیمی‌ها دیده نمی‌شود.
وی در ادامه با ذکر مثالی توضیح داد: به‌عنوان نمونه، در نماد فملی نرخ دلاری که از معاملات بورس کالا به دست می‌آید حدود ۹۳ تا ۹۴ هزار تومان است؛ یعنی چیزی حدود ۳۰ درصد بالاتر از نرخ فعلی دلار نیما. اما در دیگر صنایع بزرگ هنوز چنین تغییری رخ نداده و باید دید در ماه‌های آینده این روند تا چه اندازه گسترش پیدا می‌کند.
طاهری با اشاره به روند اخیر افزایش نرخ دلار نیما گفت: در هفته گذشته شاهد رشد حدود ۲۰۰ تومانی نرخ نیما بودیم و اگر همین سرعت ادامه پیدا کند، چند ماه طول خواهد کشید تا این نرخ به محدوده‌های ۸۰ هزار تومان یا بالاتر برسد. در حال حاضر، اما سرعت رشد بازار سهام از سرعت رشد دلار نیما بیشتر است و همین موضوع نشان می‌دهد که بخش زیادی از این انتظارات پیش‌تر در قیمت‌ها لحاظ شده است.
وی در پایان تأکید کرد: با توجه به دغدغه سیاست‌گذاران در کنترل تورم، باید دید چه تصمیماتی در مورد نرخ ارز اتخاذ خواهد شد. زمانی که تکلیف رشد دلار نیما مشخص شود، می‌توان با دقت بیشتری درباره پتانسیل رشد شاخص کل یا حتی احتمال بیش‌ارزش‌گذاری بازار در محدوده‌های فعلی اظهار نظر کرد.
پایان مطلب
