فارس : 50 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري، فاصله پتروشيمي تا چشم‌انداز

بنابراين گزارش، با توجه به محدود بودن ذخاير هيدروكربوري جهان و تدوين سياست هاي كلان براي حداكثر استفاده از منابع فسيلي و ايجاد ارزش افزوده، هم اكنون صنعت پتروشيمي به عنوان يكي از استراتژيك ترين صنايع كشور تبديل شده است. حال اگر مزيت هايي همچون اشتغال و كار آفريني، ايجاد درآمدهاي ارزي، امنيت و عمران حاصل از ايجاد مجتمع هاي پتروشيمي را به توسعه اين صنعت در كشور بيافزاييم، در مي يابيم كه رشد و نمود اين صنعت مي تواند بسياري از گره هاي كور اقتصاد نفتي كشور را بگشايد.

* بزرگترين توليد كننده متانول دنيا تا سال 94

بر اساس برنامه هاي كلان تدوين شده در صنعت پتروشيمي، اين صنعت تا سال 1394 بايد به ركورد بالاترين سهم در توليد متانول جهان، بالاترين سهم در توليد اتيلن و اوره خاورميانه دست پيدا كند. ضمن آنكه افزايش سهم سرمايه گذاري بخش خصوصي داخلي و خارجي در كل مالكيت اين صنعت به حدود 80 درصد از ديگر اهداف كيفي ترسيم شده براي توسعه پتروشيمي در افق 10 ساله آن خواهد بود.

از سوي ديگر دستيابي به توليد 12 ميليون تن اتيلن، 10 ميليون تن پليمر، 4 ميليون تن آروماتيك ها، 8.5 ميليون تن اوره و 15 ميليون تن متانول از اهداف كمي بوده كه در افق 10 ساله توسعه پتروشيمي گنجانده شده است.

* 50 ميليارد دلار سرمايه گذاري تا تحقق اهداف سند چشم انداز

بر اساس سند توسعه اي كه براي پتروشيمي در افق چشم انداز 20 ساله آن تعريف شده، اين صنعت بايد تا سال 1404 به عنوان اولين توليد كننده مواد و كالاهاي پتروشيمي از لحاظ ارزش در منطقه تبديل شود. همچنين دستيابي به ظرفيت توليد 126 ميليون تن محصول پتروشيمي، در اختيار داشتن سهم 34 درصدي از ارزش ظرفيت محصولات پتروشيمي در خاورميانه و داشتن سهم 6.3 درصدي از ارزش ظرفيت محصولات پتروشيمي جهان از ديگر اهداف توسعه اين صنعت كارآفرين تا چشم انداز توسعه اي كشور خواهد بود.

در اين رابطه برآوردهاي صورت گرفته حاكي از آن است كه براي تحقق برنامه تدوين شده، حداقل بايد 50 ميليارد دلار سرمايه گذاري در اين صنعت انجام بگيرد.

* سهم 42 درصدي پتروشيمي در صادرات محصولات صنعتي

سهم صنعت پتروشيمي در صادرات محصولات صنعتي كشور از 34.8 درصد در سال 1383 به بيش از 42 درصد در سال 1387 افزايش پيدا كرده است. همچنين سهم پتروشيمي در بخش صادرات محصولات غيرنفتي كشور از 25.2 درصد در سال 1383 به 36.6 درصد افزايش پيدا كرده است. از سوي ديگر سهم پتروشيمي در توليد ناخالص داخلي در سال گذشته حدود 0.95 درصد بوده است.

* سهم 25 درصدي در توليد محصولات پتروشيمي خاورميانه

يكي از مهم ترين هدف گذاري هاي صنعت پتروشيمي ايران در اختيار گرفتن سهم قالب توليد محصولات پتروشيمي و كنارزدن رقيب خود يعني سابيك عربستان تا افق چشم انداز است. در اين رابطه با تكميل و راه اندازي طرح ها و پروژه هاي بزرگي همچون واحدهاي پتروشيمي جم، زاگرس، غدير يك، برزويه( نوري)، پليمر آريا ساسول و اخيرا ايزوسيانات هاي كارون، سهم صنعت پتروشيمي ايران از ظرفيت توليد محصولات از 14.1 درصد به بيش از 25 درصد تا پايان سال گذشته افزايش پيدا كرده است.

از سوي ديگر سهم اين صنعت سبز از ظرفيت توليد محصولات پتروشيمي جهان از 0.85 درصد در سال 1383 به حدود 2.14 درصد افزايش پيدا كرده است.

* پتروشيمي قبل و بعد از پيروزي انقلاب

مقايسه وضعيت صنعت پتروشيمي ايران پيش از پيروزي انقلاب با دوران پس از آن نشان مي دهد با وجود 8 سال جنگ تحميلي، تحريم هاي سياسي و اقتصادي و عدم مشاركت شركت هاي سرمايه گذار خارجي و محدود بودن منابع سرمايه اي داخلي، اما رشد و توسعه اين صنعت با آهنگ و شتاب بيشتري دنبال شده است.

ميزان توليد محصولات مياني و نهايي پتروشيمي از 170 تن در سال 1357 به نزديك به 30 ميليون تن تا پايان سال 87 افزايش پيدا كرده است. از طرف ديگر در حالي كه سهم ايران در صادرات و فروش داخلي محصولات پتروشيمي در دوران پيش از انقلاب صفر بوده است، در سال گذشته حجم صادرات محصولات پتروشيمي كشور از نظر تناژ حدود 17.9 ميليون تن بوده كه موجب ايجاد 12.4 ميليارد دلار درآمد از محل فروش داخلي و صادرات به ساير كشورها شده است.

* افزايش پتروشيمي ها به 100 واحد تا پايان برنامه پنجم

در حال حاضر تعداد 47 واحد پتروشيمي در استان هاي مختلف كشور فعال هستند كه تراكم اين واحد ها در دو منطقه ويژه اقتصادي ماهشهر و پارس جنوبي بيشتر از ساير استان هاي كشور است. اما مرور توسعه صنعت پتروشيمي در دوران پيروزي انقلاب اسلامي نشان مي دهد كه در حدفاصل سال هاي 1342 تا 57 تنها 5 واحد پتروشيمي در كل كشور فعال بوده است.

اين در حالي است كه به استناد برنامه هاي تدوين شده در شركت ملي صنايع پتروشيمي در طي برنامه پنج ساله پنجم توسعه كشور بايد عمليات ساخت و اجراي 28 واحد پتروشيمي از محل سفرهاي استاني رئيس جمهور و 21 طرح پيشنهادي وزارت نفت آغاز شود، كه در صورت تحقق آن، تعداد كل واحد هاي فعال پتروشيمي ايران را به نزديك 100 واحد افزايش خواهد داد.

فازهاي يك و دو پتروشيمي رازي، مجتمع پتروشيمي بندر امام، امير كبير، بوعلي سينا، خوزستان، تندگويان يك و دو، لاله، فناوران، امير كبير، طرح " پي اي تي " و : پي تي اي " شهيد تندگويان، مارون، طرح پليمرهاي مهندسي خوزستان، مخازن صادراتي پتروشيمي در بندر ماهشهر، ايزوسيانات هاي كارون، پتروشيمي فجر يك و دو، زاگرس، برزويه، فاز يك بندر پتروشيمي پارس، فاز يك پتروشيمي مبين، اوره و آمونياك غدير يك، پليمر آريا ساسول، جم و فاز يك پارس از مهمترين واحدهاي پتروشيمي بوده كه توسط دولت و با مشاركت خارجي و يا خصوصي به مرحله توليد تجاري و بهره برداري رسيده است.