ریسک اصلی بازار، ریسک تصمیمات سیاست‌گذار!

رباب وفایی کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با بورس‌نیوز، در خصوص روند فعلی بازار، بیان کرد: با وجود روز‌های پر فرار و نشیبی که بازار سهام این مدت تجربه کرده است، در تابستان ارزش معاملات از نظر دلاری حداقل خود، در سه سال اخیر را تجربه کرد، هرچند شهریور بهتری را پشت سر گذاشتیم و اکنون در شرایط انتظاری به سر می‌بریم. همچنان ریسک اصلی بازار ریسک تصمیمات سیاست‌گذار است، تأثیر مثبت اصلاح نرخ ارز مبنای خوراک پتروشیمی‌ها منجر به رشد برخی از صنایع پالایشگاهی و پتروشیمی در بازار شد، اما می‌توان به آینده بازار امیدوارتر بود. در بسیاری از سهم‌ها شاهد ارزش منصفانه‌ای هم هستیم. در این مرحله بعد از ثبات در بازار، بیشتر از هر چیز نیازمند بازگشت اعتماد به بازار سهام و رشد حجم و ارزش معاملات هستیم.

وفایی، روند بازار در ۶ماهه دوم سال را این‌گونه پیش‌بینی کرد: به نظر می‌رسید علاوه بر انتظار رشد عمومی برای بازار باتوجه‌به افت قیمتی چند ماه اخیر و ارزندگی سهم‌ها، تغییر دیدگاه سرمایه‌گذاران و انتخاب شرکت‌های با پتانسیل بیشتر و رصد جریان گردش پول در بین صنایع، می‌تواند بازدهی بالاتری را نصیب آن‌ها کند.

وی ادامه داد: با گذر از تابستان و انتشار گزارش‌های ماهانه و فصلی، شرکت‌هایی با روند خوب فروش و سوددهی و شرکت‌هایی با حرکت روبه‌جلو می‌توانند شناسایی شوند. شرکت‌هایی که مجوز افزایش قیمت محصولات خود را دریافت کنند (قطعه‌سازان، لاستیک و..)، شرکت‌های با برنامة افزایش سرمایه از سود انباشته و تجدید ارزیابی در یک فرایند چندماهه می‌توانند بازدهی‌های خوبی را نصیب سهام‌داران خود کنند. با اعلام نرخ چغندر و شکر برای سال تولیدی جدید، باتوجه‌به نرخ بالای جهانی شکر خام و تسویه شده، و انتظار رشد سودآوری شرکت‌های قندی می‌توانند موردتوجه بازار قرار بگیرند. 

این کارشناس تکمیل کرد: توجه به قیمت جهانی نفت و انتشار گزارش‌های خوب در خصوص وضعیت تولید و فروش نفت ایران، این امید برای سرمایه‌گذاران وجود دارد که فشار‌های بودجه‌ای و احتمال فشار‌ها و تحمیل هزینه‌های بیشتر بر سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها کاهش یابد و ریسک مهم بازار که تصمیمات دوره‌ای سیاست‌گذار هست رفع شود. تحت‌تأثیر وجود ارزندگی در قیمت سهام شرکت‌ها، سهام‌داران می‌توانند به‌شرط نگاه بلندمدت به این بازار بازدهی معقول در مقایسه با دیگر بازار‌های مالی کسب کنند.

رباب وفایی، در پاسخ به این سؤال که باتوجه‌به شرایط کنونی بازار و پایین‌بودن ارزش معاملات، بازار سرمایه به چه رویکردی نیاز دارد، گفت: ارزش معاملات در محدوده کمتر از ۴۰۰۰ میلیارد تومان و در رکود به سر می‌برد. شک و تردید سهام‌داران نسبت به بازار سهام باعث شده تا سرمایه‌گذاران خرد از ورود نقدینگی به این بازار دوری کنند که همین امر به‌مراتب در چند وقت گذشته منجر به بی‌رونقی معاملات بورس و کاهش ارزش معاملات این بازار شده است.

وی ادامه داد: در شرایط کنونی علی‌رغم وجود روند فرسایشی، سهام‌داران مترصد فروش نیستند و کاهش ارزش معاملات در شرایط فعلی نشان‌دهندة تثبیت است، در صورت وجود محرک در هفته‌های پیش‌رو، پتانسیل یک موج رشد دیگر را به وجود می‌آید. عملکرد برخی نماد‌های کوچک و متوسط نسبت به نماد‌های بزرگ و پرتراکنش بهتر است.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: تعیین تکلیف افزایش نرخ خودرو، مجوز افزایش نرخ محصولات شرکت‌های تولید لاستیک باتوجه‌به افزایش بهای تمام‌شدة تولید، تعیین تکلیف نهایی و اعلام فرمول نفت خوراک برای امسال و مشخص‌شدن نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها و بیمه‌ها هر کدام می‌تواند عامل بنیادی برای توجه به آن صنعت و افزایش قیمت سهام باشد. رشد بازار در نتیجة جهش‌های ارزی و تورمی، فاکتور مهم افزایش سودآوری اسمی شرکت‌ها است که جرقة رشد است؛ اما این نوع از رشد بازار نه‌تن‌ها پایدار نیست و حتی ممکن است حجم تولید و صادرات شرکت‌ها نیز کاهش یابد.

رباب وفایی، عواملی که به جلو رفتن بازار کمک می‌کنند را شرح داد: رشد پایدار نیاز به رشد اقتصادی دارد که بدون افزایش تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر نیست. گشایش‌های سیاسی، سیاست تنش‌زدایی قطعاً تأثیر مثبتی بر بازار سرمایه دارد چرا که بی‌واسطه‌ترین تأثیر گشایش‌های سیاسی و لغو تحریم‌ها، رشد تجارت خارجی، رشد اقتصادی و رشد تولید است که در نتیجه افزایش حجم تولید و صادرات و فروش محصولات سودآوری شرکت‌ها به‌صورت واقعی افزایش می‌یابد. افزایش شاخص سودآوری و کاهش تعداد شرکت‌های زیان‌ده بورسی می‌تواند نشانه‌هایی برای بهبود تولید و فروش صنایع بورسی باشد.

این کارشناس در پاسخ به عقب‌ماندگی بازار سرمایه از دیگر بازار‌ها و جبران این عقب‌ماندگی گفت: داده‌های تورم عمومی نشان می‌دهد که بازدهی شاخص کل بورس حتی از تورم عمومی هم کمتر بوده است. هرچند از نگاه تحلیل‌گران شاخص کل به‌تن‌هایی فاکتور قابل استنادی برای بازدهی بازار نیست. 

وی خاطرنشان کرد: درحالی‌که بازار‌های موازی در رکود به سر می‌برند، بورس می‌تواند مسیر رشد جداگانه‌ای را طی کند. خرید‌هایی که سرمایه‌گذاران در این برهه انجام می‌دهند به‌واسطه ارزندگی و فاصلة زیاد ارزش دارایی‌های تعداد زیادی از نماد‌ها با قیمت سهام آنها، می‌تواند بازدهی‌های جذاب‌تری را نسبت به سایر بازار‌ها نصیب آن‌ها کند. مباحثی مانند کنار گذشته شدن قیمت‌گذاری دستوری، تجدید ارزیابی دارایی‌ها و... هر کدام می‌تواند محرک رشد باشد.

رباب وفایی در پاسخ به این سؤال که چرا سهام‌داران دست‌به‌عصا هستند، گفت: در نتیجه اتفاقاتی مانند قطعی‌های مکرر برق صنایع، افزایش نرخ خوراک و گاز پتروشیمی‌ها و صنایع، نرخ‌گذاری دستوری، ممانعت از عرضه خودرو در بورس کالا و... که در نیمة اول سال گریبان‌گیر بازار شد، اعتمادی که به‌زحمت بخشی از آن به بازار سرمایه بازگشته بود، از بین رفته است. در این شرایط، گروهی از سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند، تصمیم‌گیری خود را به زمانی موکول کنند که برخی از مسائل و ابهاماتی که می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش دهد، روشن شده باشد.