از نامه ۱۷ اردیبهشت تا ممنوعیت واگذاری‌ها؛ تصمیماتی که بورس را می‌لرزاند
محمدحسین علی‌بخشی، تحلیلگر کارگزاری دنیای نویندر گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز راجع به تحولات اخیر در بازار ارز، تأکید کرد: قیمت دلار تحت تأثیر فضای مبهم مذاکرات هسته‌ای، در بازه‌ای محدود در حال نوسان است و بازار واکنش شدیدی به بالا یا پایین نشان نمی‌دهد.
علی‌بخشی با اشاره به دامنه نوسان دلار در محدوده ۸۱ تا ۸۵ هزار تومان، خاطرنشان کرد: بازار در حال حاضر درگیر بلاتکلیفی است؛ نه خبر قطعی مثبتی از مذاکرات به گوش می‌رسد که باعث رشد نرخ ارز شود و نه فضای منفی به اندازه‌ای هست که دلار ریزش جدی را تجربه کند. وی افزود: امروز خبری از شبکه العربیه منتشر شد مبنی بر اینکه ایران و آمریکا در حال رسیدن به یک توافق مقدماتی هستند که بر اساس آن ایران متعهد می‌شود برای مدت سه سال غنی‌سازی را متوقف کند و در مقابل، آمریکا بخشی از تحریم‌ها را بردارد. همین خبر، باعث شد بازار ارز و رمزارز با واکنش منفی مختصری همراه شود و دلار و تتر در حدود ۲۰۰ تومان کاهش قیمت را تجربه کنند.
به گفته این تحلیلگر بازار، دلار در حال نزدیک شدن به کف کانال ۸۲ هزار تومانی است و همین روند باعث شده تا معاملات صندوق‌های طلا نیز با تمایل منفی دنبال شود.
علی‌بخشی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به ساختار حکمرانی اقتصادی کشور پرداخت و با اشاره به اظهارات اخیر عبدالناصر همتی، رئیس پیشین بانک مرکزی، عنوان کرد: آقای همتی گفته‌اند که حتی با حصول توافق نیز نمی‌توان به بهبود شرایط اقتصادی چندان امیدوار بود، مگر اینکه اصلاحات اساسی در ساختار حکمرانی اقتصادی صورت گیرد؛ موضوعی که بار‌ها در پادکست‌هایم به آن اشاره کرده‌ام.
وی با انتقاد از نحوه تصمیم‌گیری در اقتصاد کشور افزود: در چنین حکمرانی‌ای، منابع به‌سادگی هدر می‌روند و تصمیمات حیاتی یا با تأخیر زیاد گرفته می‌شوند یا اصلاً اتخاذ نمی‌شوند. تا زمانی که وضعیت بحرانی نشود، عزم جدی برای اصلاحات وجود ندارد.
علی‌بخشی همچنین به گزارشی از خبرگزاری ایلنا اشاره کرد: نشان می‌دهد چینی‌ها هواپیما‌هایی با ارزش واقعی ۳۰ میلیون دلار را در قرارداد تهاتری با ایران، ۱۱۶ میلیون دلار قیمت‌گذاری کرده‌اند. به گفته وی، در ازای این رقم، نفت ایران با تخفیف تحویل شده است. وی چنین معاملاتی را نمونه‌ای روشن از ترجیح منافع گروهی خاص بر منافع ملی دانست و افزود: بدیهی است که در این میان، برخی ذی‌نفعان از چنین معاملاتی سود برده‌اند.
وی به بازار سرمایه نیز گریزی زد و عنوان کرد: رویه‌های نادرست مدیریتی را می‌توان به وضوح در معاملات امروز بورس مشاهده کرد؛ مسأله‌ای که از دید فعالان بازار پنهان نمانده و نیازمند بازنگری فوری در سیاست‌گذاری‌هاست.
بیشتر بخوانید: اگر ابهامات کمتر شود، بازار به مدار صعودی بازمی‌گردد
محمدحسین علی‌بخشی، تحلیلگر کارگزاری دنیای نوین، با انتقاد از ضعف ساختاری و تصمیم‌گیری‌های مبهم و زیان‌بار در اقتصاد و بازار سرمایه، به موارد مشخصی از سوءمدیریت اشاره کرد که آثار آن مستقیماً متوجه منافع ملی و سرمایه‌گذاران شده است.
او با اشاره به گزارشی از خبرگزاری ایلنا، یکی از مصادیق بارز این وضعیت را قرارداد تهاتری میان ایران و چین عنوان کرد و گفت: طبق گزارش ایلنا، چینی‌ها هواپیما‌هایی با ارزش واقعی ۳۰ میلیون دلار را با قیمت ۱۱۶ میلیون دلار به ایران حساب کرده‌اند و این رقم، معادل چهار برابر ارزش واقعی آن بوده است. در مقابل، ایران با تخفیف نفت داده است. چنین معاملاتی تنها زمانی ممکن می‌شود که منافع ملی نادیده گرفته شده و گروهی خاص از این تفاوت قیمت‌ها منتفع شوند.
علی‌بخشی همچنین نمونه‌ای دیگر از رویه نادرست تصمیم‌سازی را در اتفاقات امروز بازار سرمایه دانست. او توضیح داد: ساعت ۸:۳۰ صبح نامه‌ای مبهم از شورای عالی اقتصادی سران قوا منتشر شد که به‌موجب آن، فعلاً شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا اجازه واگذاری سهام زیرمجموعه‌هایشان را ندارند. بلافاصله پس از انتشار این نامه، سهام ایران‌خودرو، سایپا و شرکت‌های تودلی آنها افشای اطلاعات دادند و نمادشان متوقف شد. اما در شرایطی مبهم و بدون اطلاع‌رسانی شفاف، بسیاری از این نماد‌ها مجدداً و بدون پیام ناظر بازگشایی شدند که موجی از شوک و بلاتکلیفی را به بازار وارد کرد.
وی افزود: در نتیجه این اتفاق، نماد خودرو پس از بازگشایی با صف فروش چهار میلیارد برگه سهم مواجه شد و در ادامه، کل بازار به سمت صف‌های فروش رفت. این رویداد نمونه‌ای دیگر از بی‌ثباتی تصمیمات در بازار سرمایه است که نمونه‌های مشابهی نیز پیش‌تر داشته؛ مانند نامه مربوط به کاهش ضریب اعتبار معاملات اهرمی و یا نامه معروف ۱۷ اردیبهشت. چنین اقدامات نسنجیده‌ای تنها به اعتماد عمومی نسبت به بازار لطمه می‌زند.
علی‌بخشی با اشاره به فضای مثبت روز گذشته بازار و حمایت‌هایی که از سهام شرکت‌های بزرگ صورت گرفته بود، عنوان کرد: پیش از آغاز بازار، انتظار بر این بود که معاملات امروز با روندی مثبت همراه باشد، خصوصاً با توجه به خبری که در مورد کاهش نرخ برق صنایع تولیدی منتشر شده بود. اما ناگهان با انتشار یک نامه محرمانه و مبهم، بازار به‌کلی به‌هم ریخت.
او در پایان ضمن ابراز نگرانی از احتمال تعمدی بودن برخی تصمیمات که منجر به منفی شدن بازار می‌شود، تأکید کرد: احساس می‌شود گاهی انگار دست‌هایی در کار است که عمداً به بازار آسیب بزنند. چنین فضایی، بزرگ‌ترین تهدید برای اعتماد عمومی و سرمایه‌گذاری بلندمدت در بازار سرمایه است.
حمدحسین علی‌بخشی، تحلیلگر کارگزاری دنیای نوین، با اشاره به آخرین تحولات بازار سرمایه و تصمیمات اقتصادی مؤثر بر آن، از انتشار یک تفاهم‌نامه میان وزارت صمت و وزارت نیرو به عنوان خبری مثبت برای صنایع یاد کرد و گفت: بر اساس این تفاهم‌نامه، شرکت‌های تولیدی که دارای نیروگاه اختصاصی هستند، می‌توانند از برق تولیدی خود استفاده کنند. پیش‌تر به دلیل اتصال نیروگاه‌ها به شبکه سراسری و همچنین وابستگی آنها به سوخت و اورهال از سوی وزارت نیرو، تولیدی‌ها مجبور بودند برق خود را از وزارت نیرو دریافت کنند. در زمان اوج مصرف، این امر به قطع برق و توقف تولید می‌انجامید.
وی با اشاره به اثر مثبت این تفاهم‌نامه، افزود: این تصمیم موجب می‌شود تولید شرکت‌ها در دوره‌های اوج مصرف متوقف نشود و هم‌زمان انگیزه‌ای برای سایر تولیدی‌ها ایجاد می‌کند تا به ساخت نیروگاه‌های اختصاصی روی بیاورند. این موضوع به‌ویژه برای صنعت فولاد اهمیت بالایی دارد و امروز نیز شاهد بودیم که نماد‌های فولادی توانستند در بازار منفی، عملکرد نسبتاً خوبی داشته باشند.
علی‌بخشی با این حال تأکید کرد که بازار سرمایه در معاملات امروز تحت تأثیر شدید نامه شورای عالی اقتصادی سران قوا قرار گرفت و گفت: با انتشار این نامه مبنی بر ممنوعیت واگذاری سهام از سوی شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا، بازار به‌طور گسترده‌ای منفی شد. حدود ۸۰ درصد نماد‌ها در محدوده منفی معامله شدند و خروج پول حقیقی از بازار به رقم حدود ۱۴۰۰ میلیارد تومان رسید.
وی ادامه داد: شاخص کل بورس امروز حدود ۳۲ هزار واحد کاهش یافت که اگر نماد‌هایی مثل فملی و فولاد در محدوده صفر تابلو باقی نمی‌ماندند، افت شاخص شدیدتر هم می‌شد. در این فضا، حدود ۱۶۳ نماد از وضعیت مثبت به صف فروش رفتند و مجموع نماد‌های دارای صف فروش به حدود ۳۰۰ نماد رسید.
به گفته علی‌بخشی، تنها گروهی که امروز عملکرد مثبتی از خود نشان داد، گروه سیمانی‌ها بود. وی توضیح داد: سیمانی‌ها امروز با تقاضای مناسبی همراه بودند و گرچه بخشی از صف‌های خریدشان در ادامه عرضه شد، اما همچنان معاملات مثبتی را تجربه کردند. در مقابل، سایر گروه‌های بازار، به‌ویژه تحت تأثیر فشار فروش در نماد‌های خودرویی، با افت جدی مواجه شدند.
این تحلیلگر در جمع‌بندی اظهار داشت: با وجود برخی اخبار مثبت نظیر تفاهم‌نامه وزارت صمت و نیرو، سایه سنگین تصمیمات مبهم و غیرمنتظره همچنان بر سر بازار سرمایه است و اعتماد سرمایه‌گذاران را تضعیف کرده است.
پایان مطلب
