راه‌حل اصلی صنعت خودرو حذف قیمت‌گذاری دستوری است
پیام الیاس‌کردی کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با اشاره به بحران ریشه‌دار در صنعت خودروی کشور اظهار داشت: به نقل قولی از میلتون فریدمن، اقتصاددان آمریکایی، استناد می‌کنم که می‌گوید اگر مدیریت یک بیابان را به دولت بسپارید، پس از پنج سال با کمبود شن مواجه خواهید شد. این جمله، به‌روشنی وضعیت امروز صنعت خودروی کشور را توصیف می‌کند.
وی ادامه داد: قصه پرغصه خودرو، مسأله‌ای نیست که امروز یا دیروز به وجود آمده باشد، بلکه حاصل سال‌ها سیاست‌گذاری نادرست است. امروز نه تولیدکننده از محصولی که تولید می‌کند رضایت دارد، نه کارکنان خودروسازان انگیزه کافی برای بهبود کیفیت دارند و نه مصرف‌کننده از خودرویی که تحویل می‌گیرد، راضی است.
الیاس‌کردی با تأکید بر اینکه وضعیت موجود تنها برای گروهی خاص سودآور است، گفت: در این میان، فقط کسانی که از اختلاف قیمت کارخانه و بازار بهره‌برداری می‌کنند، رضایت دارند. این ساختار معیوب تنها به سود رانت‌خواران است و هیچ‌یک از بازیگران واقعی صنعت خودرو، یعنی تولیدکننده و مصرف‌کننده، نفعی از آن نمی‌برند.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان خاطرنشان کرد که ادامه این روند نه‌تنها باعث تعمیق مشکلات ساختاری صنعت خودرو می‌شود، بلکه اعتماد عمومی نسبت به توان دولت در اصلاح‌گری اقتصادی را نیز بیش از پیش تضعیف خواهد کرد.
اگر مسیر خصوصی‌سازی واقعی را از دهه ۷۰ طی کرده بودیم…
الیاس‌کردی در ادامه این گفت‌و‌گو با اشاره به فرصت‌های از‌دست‌رفته صنعت خودرو در دهه‌های گذشته تصریح کرد: پیش از هر چیز باید به این پرسش پاسخ دهیم که اگر همانند برخی دیگر از بخش‌های اقتصادی، مسیر خصوصی‌سازی واقعی در صنعت خودرو را در پیش گرفته بودیم و از دهه ۷۰ و ۸۰ اجازه می‌دادیم که خودروسازان کشور بدون قیمت‌گذاری دستوری فعالیت کنند، امروز در چه جایگاهی قرار داشتیم.
وی با بیان اینکه تجربه جهانی نیز تأییدکننده آثار مثبت رقابت‌پذیری و خصوصی‌سازی در صنعت خودرو است، افزود: اگر خودروسازی ایران در فضایی آزاد و رقابتی، بدون دخالت‌های دستوری، امکان رشد می‌داشت، امروز می‌توانست نیاز مردم را به‌درستی پاسخ دهد، با برند‌های خارجی رقابت کند و محصولاتی درخور شأن مصرف‌کننده ایرانی تولید نماید.
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: در آن صورت احتمالاً نه‌تنها تولیدکننده از وضعیت اقتصادی خود رضایت داشت، بلکه مصرف‌کننده نیز با رضایت از کیفیت، قیمت و خدمات، نقش مؤثرتری در پویایی بازار ایفا می‌کرد. اکنون، آنچه داریم، نتیجه عقب‌ماندگی از یک پروژه بیست تا سی ساله است که می‌توانست صنعت خودرو را متحول کند.
الیاس‌کردی با بیان اینکه صرف افزایش قیمت خودرو نمی‌تواند به اصلاح وضعیت صنعت خودروسازی منجر شود، تصریح کرد: تصور اینکه تنها با آزادسازی قیمت خودرو بتوان تحول اساسی در این صنعت ایجاد کرد، ساده‌انگارانه است. واقعیت این است که تنها راه نجات، حذف کامل قیمت‌گذاری دستوری، آزادسازی واردات، و برداشته شدن تحریم‌هاست.
بیشتر بخوانید: نقدشوندگی در بورس زیر تیغ دامنه نوسان
وی افزود: نباید این تصور را ایجاد کرد که با آزاد شدن قیمت‌ها، خودروسازان داخلی به‌سرعت خودرو‌هایی مطابق با استاندارد‌های جهانی و با آپشن‌های روز دنیا تولید خواهند کرد. این تلقی نوعی فریب افکار عمومی است که بعضاً با انگیزه‌های منفعت‌طلبانه، چه در کوتاه‌مدت و چه بلندمدت، مطرح می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: آزادسازی قیمت خودرو تنها بخشی از یک بسته اصلاحی بزرگ‌تر است که باید هم‌زمان با آن، زمینه رقابت با برند‌های معتبر جهانی و امکان سرمایه‌گذاری خودروسازان خارجی در کشور نیز فراهم شود. تحقق این شرایط، بی‌تردید نیازمند رفع تحریم‌ها و حل مشکل محدودیت‌های ارزی است که در حال حاضر، واردات خودرو را به‌شدت دشوار کرده است.
مدیریت خصوصی ایران‌خودرو قدمی مثبت، اما ناکافی است
پیام الیاس‌کردی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با اشاره به واگذاری مدیریت ایران‌خودرو به بخش خصوصی، این تحول را گامی مهم در راستای اصلاح ساختار صنعت خودرو دانست، اما تاکید کرد که نباید تصور کرد تنها با تکیه بر عرضه خودرو در بورس کالا یا تغییر ساختار مالکیت می‌توان بر تمام مشکلات فائق آمد.
وی با بیان اینکه خصوصی‌سازی واقعی و نه صرفاً اسمی، شرط لازم برای اصلاحات ساختاری در این صنعت است، اظهار کرد: مدیریت خصوصی ایران‌خودرو قدم خوبی است، اما اگر بخواهیم تمام مسئله را به حضور خودرو در بورس کالا تقلیل دهیم و همه ناکارآمدی‌ها را تنها با حذف قیمت‌گذاری دستوری حل‌وفصل کنیم، قطعاً راه را اشتباه رفته‌ایم.
الیاس‌کردی ادامه داد: واقعیت این است که ایران‌خودرو همچنان درگیر شرکت‌های مازاد و زیرمجموعه‌هایی است که کارایی لازم را ندارند. تعداد زیادی از نیرو‌های شاغل در این مجموعه با استاندارد‌های جهانی همخوانی ندارند و این موضوع فشار مضاعفی را به بدنه اصلی، یعنی کارگران و مهندسان واقعی و متخصص تحمیل کرده است.
این تحلیلگر بازار سرمایه همچنین تاکید کرد که بخش قابل توجهی از این ناکارآمدی ممکن است در صورت‌های مالی به وضوح دیده نشود، اما آثار آن در عملکرد عملیاتی شرکت‌ها و نارضایتی عمومی کاملاً ملموس است. به گفته وی، اگر این موانع ساختاری و بهره‌وری پایین منابع انسانی به شکل ریشه‌ای اصلاح نشود، حتی بهترین سیاست‌های قیمتی نیز اثرگذاری محدودی خواهند داشت.
نیاز فوری به اصلاحات ساختاری در صنعت خودرو پیش از ورود به عصر تکنولوژی برقی
پیام الیاس‌کردی، کارشناس بازار سرمایه، در ادامه گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با اشاره به لزوم بازنگری در مسیر طی‌شده صنعت خودرو، تصریح کرد: اگر امکان رقابت واقعی فراهم شود و در‌های کشور به روی بازار جهانی گشوده شود، باید از خود بپرسیم که آیا مردم همچنان حاضر به خرید محصولات ایران‌خودرو و سایپا خواهند بود یا نه. این پرسش، پاسخی روشن دارد؛ اگر پاسخ منفی باشد، یعنی مسیر تولید داخلی خودرو از نظر کیفیت، طراحی و پاسخ‌گویی به نیاز مصرف‌کننده مسیر درستی نبوده است.
وی با تاکید بر اینکه مدل‌های توسعه‌یافته جهانی مانند هند و چین باید مورد توجه قرار گیرند، گفت: ما از فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی، انتقال دانش فنی و رقابت سازنده غافل مانده‌ایم. در حالی که کشور‌هایی مانند هند با جذب خودروسازان بین‌المللی توانسته‌اند صنعت خود را متحول کنند، ما همچنان با سد قیمت‌گذاری دستوری، ممنوعیت واردات و بسته بودن فضای کسب‌وکار، مانع توسعه صنعت خودروسازی کشور شده‌ایم.
الیاس‌کردی ادامه داد: نباید فراموش کرد که دنیا در حال گذار از فناوری خودروهای بنزینی به سمت خودروهای برقی و هوشمند است و ما در این مسیر نه‌تنها عقب هستیم، بلکه اگر تصمیم‌های اساسی و فوری اتخاذ نشود، شکاف تکنولوژیک کشور با جهان به‌زودی غیرقابل جبران خواهد شد.
او در پایان بر لزوم انجام اصلاحات ساختاری فوری در صنعت خودرو تاکید کرد و گفت: تا زمانی که نگرش‌ها به بازار خودرو اصلاح نشود، نه مردم راضی خواهند بود و نه تولیدکننده. ورود تکنولوژی‌های نوین و تغییر در سیاست‌گذاری‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است و زمان برای جبران این عقب‌ماندگی به‌سرعت در حال از دست رفتن است.
پایان مطلب
