بدون افق سیاسی و حمایت پایدار، رونق بورس رؤیاست!

امیر سیدی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با اشاره به شرایط فعلی اقتصادی و سیاسی کشور، ورود سرمایه‌گذاری خارجی به بازار ایران را در وضعیت فعلی بسیار بعید و غیرمنطقی توصیف کرد.

وی با اشاره به فضای مبهم سیاست خارجی کشور، عنوان کرد: ما به‌جای دستیابی به صلح یا توافق پایدار، در شرایطی شبیه به یک آتش‌بس ناپایدار قرار گرفته‌ایم. همین واژه به‌تنهایی به‌خوبی بیانگر وضعیت موجود است؛ فضای مبهمی که نه صلح است و نه جنگ، و قطعاً برای سرمایه‌گذاران خارجی جذابیتی ندارد.

تحریم، مکانیسم ماشه و فقدان شفافیت

سیدی ادامه داد: موضوعاتی نظیر مکانیسم ماشه، تحریم‌ها و سرنوشت نامعلوم درگیری‌ها و تنش‌های منطقه‌ای، همه در هاله‌ای از ابهام قرار دارند. ما نه افق روشنی از آینده در اختیار داریم، نه اطلاع‌رسانی شفافی درباره سیاست‌گذاری‌ها انجام می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: در چنین فضایی که هیچ قطعیت و چشم‌انداز روشنی از آینده سیاسی و اقتصادی کشور وجود ندارد، نمی‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذار خارجی تمایلی به ورود داشته باشد. شفاف‌سازی سیاست‌ها و کاهش تنش‌های ژئوپلیتیک، پیش‌نیاز جذب سرمایه‌های خارجی است.

امیر سیدی به بررسی دلایل تداوم رکود در بازار سرمایه پرداخت و اظهار داشت: آنچه در شرایط فعلی بیش از همه مشهود است، این است که پس از رخداد‌های اخیر، هیچ تحول خاصی در سیاست خارجی کشور روی نداده و بیشتر شاهد گذشت زمان بدون تغییر هستیم.

وی با بیان اینکه تحلیل‌های مثبت نسبت به آینده بازار عمدتاً ناظر بر بازه‌های میان‌مدت هستند، افزود: برخی از اتفاقات ممکن است اثر خود را در دو تا سه ماه آینده نشان دهند و نشانه‌هایی از خروج از رکود ظاهر شود، اما در حال حاضر، حتی اگر برخی شرکت‌ها از منظر مالی در وضعیت مناسبی قرار داشته باشند – که در بسیاری از موارد این‌طور است – باز هم بازار با نوعی شکست مواجه شده است.

سیاست‌های انقباضی و افت گردش پول

سیدی در تبیین یکی از علل این وضعیت توضیح داد: ما در گذشته شاهد اجرای سیاست‌هایی بودیم که عملاً منجر به کاهش ضریب فزاینده و افت حجم پول در گردش شد. به طور مشخص، سیاست‌هایی مانند کنترل ترازنامه بانک‌ها و تعیین نرخ بهره‌ای بالاتر از نرخ رشد ترازنامه‌ها، نوعی سیاست انقباضی محسوب می‌شوند که عرضه پول را محدود کرده‌اند.

وی تأکید کرد که فضای مبهم سیاسی و محدودیت‌های پولی توأمان باعث شده‌اند بازار سرمایه در شرایط فعلی نه‌تنها رشد نکند بلکه در رکود عمیق‌تری فرو رود، حتی در حالی‌که بخشی از شرکت‌ها از منظر سودآوری عملکرد مطلوبی دارند.

استمرار سیاست‌های انقباضی و بی‌توجهی به رکود؛ تهدیدی جدی برای بازار سرمایه

سیدی ضمن تحلیل وضعیت فعلی بازار سرمایه، به اثرات سیاست‌های پولی و محدودیت‌های ناشی از تصمیمات اقتصادی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، به‌دلیل مجموعه‌ای از سیاست‌های مختلف، چرخه پول در اقتصاد، فرآیند ثبت سفارش‌ها و بسیاری از فعالیت‌های کلان اقتصادی دچار اخلال شده‌اند. از سوی دیگر، وقایع منطقه‌ای و جنگ نیز بر این رکود دامن زده‌اند.

وی ادامه داد: زمانی که بازار سرمایه دچار نوعی شکست ساختاری شد، عملاً تقاضای جدیدی نیز به آن تزریق نشد. به‌جز موارد محدودی از حمایت‌ها و تزریق‌های مستقیم سرمایه، نیاز بود که مجموعه‌ای از سیاست‌های کلان‌تر برای مقابله با رکود اتخاذ شود؛ سیاست‌هایی متوازن که هم در زمینه کنترل نقدینگی و هم در نرخ تأمین مالی، با در نظر گرفتن چشم‌انداز رکودی اقتصاد تنظیم شده باشند.

سیدی با انتقاد از تمرکز یک‌جانبه سیاست‌گذار بر بازار ارز، تصریح کرد: در حالی که هدف اصلی سیاست‌گذار فعلاً کنترل نرخ ارز است، توجه کافی به رکود موجود در سایر بخش‌های اقتصادی نشده است. سیاست‌هایی نظیر بستن ثبت سفارش‌ها، اعمال محدودیت‌های ارزی و تداوم سیاست‌های شدید انقباضی پولی، در کنار پیامد‌های روانی ناشی از شرایط جنگی، عملاً به استقبال از رکود منجر شده‌اند.

وی تأکید کرد: مهم‌ترین عاملی که اکنون بر بازار سرمایه سایه انداخته، همین ترکیب نامتوازن سیاست‌های انقباضی و بی‌توجهی به نشانه‌های عمیق رکود در اقتصاد است. تا زمانی که سیاست‌گذاری کلان با واقعیت‌های رکودی هماهنگ نشود، نمی‌توان انتظار بازگشت پایداری را به بازار داشت.

سیاست‌های حمایتی نیمه‌کاره و افق نامشخص سیاسی؛ مانع بازگشت رونق به بازار سرمایه

امیر سیدی به ضرورت بازتعریف سیاست‌ها برای بازگرداندن رونق به بازار سرمایه اشاره کرد و تصریح کرد: برای بازگشت پایداری و تقویت تقاضا در بازار سرمایه، چند پیش‌شرط کلیدی وجود دارد که در حال حاضر هیچ‌کدام از آنها محقق نشده است. نخستین شرط، روشن شدن افق سیاسی کشور و حرکت به‌سمت ثبات و خروج از فضای ابهام و تنش است؛ اما در شرایط فعلی چنین نشانه‌ای دیده نمی‌شود.

وی دومین عامل ضروری را بازنگری در سیاست‌های کلان اقتصادی دانست و افزود: سیاست‌های کلان باید با توجه به رکود عمیق ناشی از تحولات اخیر، از جمله جنگ و محدودیت‌های خارجی، بازتعریف شوند. اما به‌نظر می‌رسد تمرکز اصلی سیاست‌گذار همچنان بر کنترل نرخ ارز و مهار تورم باقی مانده، حتی به قیمت تعمیق رکود.

سیدی با اشاره به سیاست تزریق نقدینگی، اظهار داشت: حداقل‌ترین اقدام مثبت در این فضا، تزریق نقدینگی به بازار سرمایه بود که البته در هفته بازگشایی بازار پس از رخداد‌های اخیر انجام شد، اما این سیاست استمرار نیافت. در حالی که اگر این روند ادامه می‌یافت، می‌توانست به بازگشت تدریجی تقاضا و ترمیم اعتماد سرمایه‌گذاران منجر شود.

وی تأکید کرد: اگر قرار نیست در دو حوزه کلیدی یعنی سیاست‌های خارجی و سیاست‌های کلان اقتصادی اصلاحاتی صورت گیرد، دست‌کم انتظار می‌رود حمایت‌های نقدی از بازار به‌صورت پایدار دنبال شود. در غیر این صورت، با وجود ارزندگی بالای بسیاری از شرکت‌ها، نمی‌توان چشم‌انداز مثبتی برای بازار متصور بود.

سیدی در پایان هشدار داد که عدم اقدام مؤثر و بلندمدت در این سه حوزه، به معنای استمرار فضای رکودی در بازار سرمایه خواهد بود و سرمایه‌گذاران به‌ویژه فعالان خرد، در نبود اعتماد و چشم‌انداز مشخص، تمایلی به بازگشت به بازار نخواهند داشت.

پایان مطلب