ریسک‌های سیاسی، بزرگ‌ترین تهدید سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه
علی بهشتی‌روی مدیرعامل کارگزاری مهرآفرین در گفتوگو با بورس‌نیوز با اشاره به وضعیت فعلی بازار سرمایه تأکید کرد: مهم‌ترین دغدغه سرمایه‌گذاران، چه خرد و چه کلان، ریسک‌های سیاسی و سیستماتیک است؛ ریسک‌هایی که نه‌تنها بازار سرمایه، بلکه سایر بازار‌ها و حتی زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داده است.
وی با بیان اینکه ذات پول به دنبال امنیت حرکت می‌کند، گفت: سرمایه همواره به سمتی می‌رود که حس ایمنی و آرامش بیشتری داشته باشد. تجربه ماه‌های گذشته نشان داد که در شرایط پرتنش، هیچ بازاری نتوانسته امنیت و آرامش کامل را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند.
بهشتی‌روی ادامه داد: اگرچه در این مدت تنها دلار و طلا توانستند ارزش خود را تا حدودی حفظ کنند، اما این دو بازار نیز از منظر نقدشوندگی ضعف‌های جدی داشتند و نتوانستند انتظارات سرمایه‌گذاران را به‌طور کامل برآورده کنند. تا زمانی که ریسک‌های سیاسی و سیستماتیک کاهش نیابد، نمی‌توان انتظار داشت که بازار سرمایه یا سایر بازار‌ها در مسیر پایداری و اطمینان‌بخشی حرکت کنند.
ضعف‌های بنیادی در کنار ریسک‌های سیاسی
علی بهشتی‌روی با اشاره به عوامل اثرگذار بر بازار سرمایه، گفت: نمی‌توان تنها ریسک‌های سیاسی و نااطمینانی‌های سیستماتیک را مقصر شرایط فعلی بازار دانست، چراکه ضعف‌های بنیادی شرکت‌ها نیز در این وضعیت نقش پررنگی دارند.
وی ادامه داد: تحریم‌های بلندمدت مانع از آن شده که شرکت‌های داخلی بتوانند سخت‌افزار و نرم‌افزار خود را مطابق دانش روز دنیا به‌روز کنند. همین موضوع به افزایش اتلاف انرژی و تشدید ناترازی‌ها دامن زده است. علاوه بر آن، عدم دسترسی به فناوری‌های نوین و همچنین عقب‌ماندگی در حوزه دانش تخصصی، آسیب جدی به صنایع کشور وارد کرده است.
بهشتی‌روی با اشاره به معضل فرار مغز‌ها تأکید کرد: بخش قابل‌توجهی از نخبگان کشور به خارج مهاجرت می‌کنند، بهترین آموزش‌ها را دریافت می‌کنند، اما به کشور بازنمی‌گردند. در نتیجه، بسیاری از حوزه‌های علمی و صنعتی ما همچنان بر پایه دانش‌های قدیمی اداره می‌شوند و این موضوع توان رقابتی شرکت‌ها را در سطح جهانی کاهش داده است.
اثر هم‌زمان ضعف مدیریتی و ریسک‌های سیاسی بر سودآوری شرکت‌ها
علی بهشتی‌روی با تأکید بر اینکه مشکلات بازار سرمایه تنها به یک عامل محدود نمی‌شود، اظهار داشت: مدیریت شرکت‌ها نیز با ضعف‌های جدی روبه‌روست؛ ما نه‌تنها از نظر تجهیزات و امکانات سخت‌افزاری عقب‌مانده‌ایم، بلکه در حوزه مدیریت انسانی و دانش روز نیز دچار خلأ هستیم. این مجموعه ضعف‌ها در کنار ریسک‌های سیاسی و سیستماتیک، شرایطی را ایجاد کرده که نمی‌توان انتظار سودآوری مداوم یا پایدار از شرکت‌ها داشت.
وی افزود: آنچه امروز در صورت‌های مالی برخی شرکت‌ها به‌عنوان سودآوری دیده می‌شود، عمدتاً ناشی از نوسانات ارزی و افزایش نرخ دلار است و نمی‌توان آن را نتیجه بهبود عملکرد عملیاتی دانست. در واقع، سود بسیاری از شرکت‌ها بیش از آنکه حاصل فعالیت واقعی و مدیریتی باشد، محصول تغییرات نرخ ارز است؛ بنابراین تفکیک ضعف‌های بنیادی از ریسک‌های سیاسی چندان امکان‌پذیر نیست و این عوامل به‌طور هم‌زمان بر بازار سرمایه اثرگذارند.
هشدار نسبت به تبعات روانی و سیاسی فعال شدن «مکانیزم ماشه»
مدیرعامل کارگزاری مهرآفرین با اشاره به نگرانی‌ها پیرامون مکانیزم ماشه، تأکید کرد: اینکه برخی تصور می‌کنند، چون ایران سال‌هاست تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد، فعال شدن مکانیزم ماشه تغییر چندانی ایجاد نمی‌کند، برداشت درستی نیست. از نگاه من، تبعات این موضوع بسیار فراتر از تحریم‌های آمریکا خواهد بود.
وی افزود: اجرای مکانیزم ماشه به معنای شکل‌گیری یک اجماع جهانی علیه ایران است. در چنین شرایطی، دیگر موضوع به یک یا دو کشور محدود نمی‌شود، بلکه شورای امنیت و سازمان ملل وارد عمل شده و اروپا به همراه بخش عمده‌ای از دنیا علیه ما متحد می‌شوند. حتی اگر روسیه و چین همچنان حامی ایران باشند، این اجماع عمومی به‌شدت برای اقتصاد و بازار سرمایه کشور پرریسک و خطرناک خواهد بود.
بیشتر بخوانید: جنگ ۱۲ روزه؛ آزمون بزرگ تاب آوری اقتصاد ایران
بی‌توجهی سیاست‌گذاران به بازار سرمایه در اولویت‌های کلان
علی بهشتی‌روی در پاسخ به این پرسش که آیا سازمان بورس توان بازگرداندن اعتماد به بازار را دارد، اظهار کرد: واقعیت این است که سازمان بورس ابزار چندانی برای ایجاد تغییرات بنیادین در شرایط موجود ندارد. موضوع اصلی اینجاست که باید کلان‌تر نگاه کنیم و ببینیم آیا اساساً بازار سرمایه در اولویت تصمیمات کلان حاکمیت و دولت قرار دارد یا خیر؟ از نظر من، بازار سرمایه در حال حاضر در اولویت نیست.
وی ادامه داد: در شرایط کنونی، دغدغه اصلی سیاست‌گذاران کنترل نرخ دلار، مدیریت بازار پول، مواجهه با تحریم‌ها و حل ناترازی انرژی است. طبیعی است که برای مسئولانی مانند رئیس کل بانک مرکزی، اهمیت بازار پول و نرخ ارز بسیار بیشتر از بازار سرمایه باشد و همین مسئله باعث می‌شود که توجه جدی به بورس در سطح کلان تصمیم‌گیری‌ها وجود نداشته باشد.
کم‌عمقی بازار سرمایه و بی‌توجهی سیاست‌گذاران
علی بهشتی‌روی با اشاره به ضعف جدی عمق بازار سرمایه در کشور عنوان کرد: اگر بخواهیم واقع‌بین باشیم، در خوش‌بینانه‌ترین حالت تنها یک تا دو میلیون نفر از جمعیت ۸۰ تا ۹۰ میلیونی کشور به‌طور مستقیم درگیر بازار سرمایه هستند. همین موضوع نشان می‌دهد که بازار سهام در ایران عمق کافی ندارد و همین ضعف باعث می‌شود که در تصمیمات کلان دولت و حاکمیت، جایگاه پررنگی نداشته باشد.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که شرایط برای اقتصاد ایران و به‌ویژه بازار سرمایه بهبود یابد و در آینده شاهد اتفاقات مثبت‌تری برای فعالان این حوزه باشیم.
پایان مطلب
