بازگشایی بازار سرمایه بدون برنامه عملی، بحران را تشدید کرد
هومن عمیدی کارشناس بازار سرمایه، در گفتوگو با بورس نیوز با اشاره به بازگشایی بازار سرمایه پس از بحران اخیر عنوان کرد: در نخستین روز بازگشایی بازار پس از جنگ آنچه مشاهده شد، نبود هرگونه برنامه مشخص از سوی نهاد‌هایی بود که پیش‌تر مدعی صیانت از بازار سرمایه و حقوق سهامداران بودند. متأسفانه این بی‌برنامگی به‌نوعی به محصول همیشگی جلسات تصمیم گیران در حوزه بازار سرمایه تبدیل‌شده است.
وی ادامه داد: مشخص نیست چرا سازمان بورس، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی نمی‌توانند برای شرایط بحرانی، به‌ویژه در موقعیت‌هایی مانند جنگ اقتصادی، برنامه‌ریزی داشته باشند. عجیب است که در شرایط جنگی، برای مردم دغدغه تأمین نان و خواربار، یا جبران خسارات وارده به منازل و خودرو‌ها را داریم، بیمه‌ها را ملزم به ایفای تعهدات می‌کنیم و بسته‌های حمایتی ارائه می‌شود؛ اما در حوزه بازار سرمایه که ویترین جنگ اقتصادی است، هیچ برنامه یا پلن عملیاتی وجود ندارد و صرفاً با مصاحبه و صحبت، تلاش می‌شود جو مثبتی القا شود، درحالی‌که این روش کارآمد نیست.
فشار فروش سنگین بدون حمایت از بازار
هومن عمیدی با اشاره به وضعیت معاملات نخستین روز بازگشایی بازار پس از تعطیلات اظهار کرد: واقعیت این است که در بازار سرمایه شاهد فشار فروشی به میزان حدود ۳۳ همت بودیم و به‌جز یکی‌دو حقوقی، از جمله زیرمجموعه‌های بانک پاسارگاد که تا حدی از منابع حمایتی استفاده کردند، باقی بازار عملاً بدون حمایت و رها شده بود.
وی افزود: این حجم از بی‌برنامگی و سوءمدیریت، حتی بازتاب بین‌المللی هم داشت؛ به‌گونه‌ای که رسانه‌های خارجی، از جمله رسانه‌های اسرائیلی، بازار سرمایه ایران را با تمسخر پوشش دادند و عنوان کردند که ۹۹.۵ درصد سرمایه‌ها در صف فروش قرار گرفته‌اند.
بیشتر بخوانید: رفتارهای غیرمنطقی در نمادهای خودرویی زیبنده بازار سرمایه نیست
انتقاد از عدم برنامه‌ریزی در مواجهه با ریسک‌ها
هومن عمیدی با توجه به عملکرد ضعیف نهادهای اقتصادی در مواجهه با بحران اخیر در بازار سرمایه اظهار کرد: اگر واقعاً ریسک‌های سیستماتیک دغدغه مسئولان بوده و به همین دلیل پیش از آغاز جنگ، دامنه نوسان را محدود کرده بودند، انتظار می‌رفت برای مقابله با همین ریسک‌ها نیز برنامه مشخصی داشته باشند.
وی با اشاره به اظهارات مکرر مدیران در خصوص اشراف بر این ریسک‌ها افزود: آقای صیدی بار‌ها به این موضوع اشاره کرده و مدعی بود بر این مخاطرات آگاه است؛ اما سؤال اینجاست که چرا ایشان و همکارانشان در سازمان بورس، وزارت اقتصاد و سایر نهادهای مرتبط، با وجود حضور آقای مدنی‌زاده به عنوان وزیر جدید اقتصاد، هیچ برنامه عملی برای حمایت از بازار نداشتند؟ صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار، بانک مرکزی و سایر نهادهای مسئول، عملاً در این شرایط بحرانی غایب بودند.
عمیدی ادامه داد: آن حمایتی که باید با قاطعیت و به‌موقع از بازار انجام می‌شد، اتفاق نیفتاد و امروز یکی از روز‌های بسیار تلخ و ناامیدکننده برای سهامداران رقم خورد. تمامی آن ادعا‌ها درباره پیروزی‌ها و موفقیت‌ها، با عملکرد امروز بازار رنگ باخت و نتیجه‌اش چیزی جز تلخی و ناامیدی برای فعالان بازار نبود.
آتش‌بس موقت و تأثیر آن بر بازار سرمایه
این کارشناس بازار سرمایه در خصوص شرایط جدید پس از اعلام آتش‌بس موقت اظهار کرد: اگرچه این آتش‌بس به صورت رسمی دائمی اعلام نشده، اما با مشاهده برخی قرائن مانند بازگشایی‌های احتمالی پروازها، بازگشت نسبی زندگی مردم به روال عادی و جریان داشتن امور روزمره، باید پذیرفت که شرایط فعلی بیش از آنکه جنگی باشد، به یک وضعیت نسبتاً پایدار و استیبل شبیه است.
بی‌توجهی به وضعیت باثبات و مدیریت بازار
وی با انتقاد از نحوه مواجهه با بازار سرمایه در این شرایط افزود: در چنین فضای باثبات‌تری، نباید پاسخ فعالان اقتصادی، سهامداران و سرمایه‌گذارانی که به‌واقع مجاهدان عرصه تولید هستند، نقره‌داغ شدن و بی‌توجهی باشد. در حالی که جو هیجانی و پنیک می‌تواند چند روزی ادامه داشته باشد، آنچه اهمیت دارد عملکرد مدیریتی است؛ موضوعی که به وضوح در صندوق‌های درآمد ثابت شاهدش بودیم، جایی که مدیران صندوق‌ها در شرایط بحرانی پای کار آمدند و مانع زیان جدی سرمایه‌گذاران شدند.
عمیدی ادامه داد:، اما متأسفانه در بازار سهام، این حمایت به‌طور کامل غایب بود. بازار امروز در یکی از بدترین وضعیت‌های ممکن و در بی‌دفاع‌ترین حالت رها شد و این رفتار نه تنها از سرمایه‌گذاران حمایت نکرد، بلکه اعتماد آنها به سیاست‌گذار را بیش از پیش خدشه‌دار کرد.
انتقاد از عملکرد حقوقی‌ها در بحران
هومن عمیدی با انتقاد از عملکرد مدیران اقتصادی کشور در قبال بازار سرمایه اظهار کرد: آقای صیدی و سایر مسئولان باید بدانند که این نوع رفتار‌ها و بی‌توجهی‌ها در ذهن سهامداران باقی خواهد ماند. روزی که انتظار می‌رفت نقش مدیریتی خود را ایفا کرده و هماهنگی لازم برای حمایت از بازار را ایجاد کنند، هیچ اقدامی صورت نگرفت.
وی با بیان اینکه این عافیت‌طلبی و بی‌مسئولیتی باید جای خود را به تلاش و اقدام عملی برای حمایت از بازار بدهد، افزود: برگزاری جلساتی که خروجی مشخصی ندارند، نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه بهتر است اصلاً برگزار نشوند. در طول ۱۳ روز تعطیلی بازار، فرصت کافی برای طراحی برنامه بازگشایی وجود داشت، اما متأسفانه هیچ نشانه‌ای از برنامه‌ریزی و تدبیر مشاهده نشد.
عمیدی ادامه داد: طبیعی است که برخی سهامداران تحت تأثیر فضای منفی دچار هیجان شوند یا به دلیل نیاز مالی بخواهند دارایی خود را نقد کنند، اما وظیفه نهاد ناظر این است که در چنین شرایطی پلن حمایتی خود را اجرایی کند. نه دامنه نوسان تغییر کرد، نه حجم مبنا اصلاح شد، نه نقدینگی لازم به بازار تزریق شد و نه حتی برنامه‌ای برای سهمیه‌بندی فروش یا کنترل صفوف فروش ارائه گردید. این در حالی است که انتظار می‌رفت در شرایط بحرانی، سیاست‌گذار نقش فعالی در کنترل و هدایت بازار ایفا کند.
نقدی بر نحوه عملکرد حقوقی‌ها و نظارت بازار
عمیدی با انتقاد از نحوه عملکرد حقوقی‌ها در روز نخست بازگشایی بازار اظهار کرد: امروز درصد بالایی از فروش نماد «فملی» از سوی حقوقی‌ها انجام شد. این در حالی است که در شرایط بحرانی و روزی مانند امروز، انتظار می‌رود حقوقی‌ها نقش حمایتی داشته باشند، نه اینکه ۶۰ درصد منابع حتی آنهایی که به ظاهر در حال حمایت بودند، صرف خرید سهام از دیگر حقوقی‌ها شود.
وی ادامه داد: این رفتار‌ها نشان می‌دهد نه تنها نظارت و کنترل مشخصی بر بازار وجود ندارد، بلکه اساساً برنامه‌ریزی درستی نیز برای مدیریت بحران شکل نگرفته است. مهم‌تر از همه، به‌نظر می‌رسد آن عِرق و تعهدی که باید در میان مدیران بازار سرمایه نسبت به حفظ منافع سهامداران و صیانت از بازار وجود داشته باشد، دیده نمی‌شود.
لزوم احساس مسئولیت مدیران در قبال سرمایه‌های مردم
عمیدی با بیان اینکه مدیران بازار سرمایه از محل کارمزد معاملات همین مردم حقوق می‌گیرند، تأکید کرد: آنچه در این روز‌ها مشاهده شد، کمبود همان حمایتی بود که نه‌تنها وظیفه قانونی بلکه وظیفه اخلاقی مدیران بازار است؛ حمایتی که متأسفانه غایب ماند.
این کارشناس با انتقاد از وضعیت مدیریتی بازار سرمایه در نخستین روز بازگشایی پس از تعطیلات، اظهار کرد: امیدوارم در روز‌های آتی شرایط بهتری بر بازار حاکم شود و برای مقابله با بحران‌ها برنامه و پلن مشخصی وجود داشته باشد. شخص آقای مدنی‌زاده باید به‌طور مستقیم به این موضوع ورود کرده و با هماهنگی بانک مرکزی، سایر حقوقی‌ها را نیز پای کار بیاورد.
وی با اشاره به عملکرد صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار خاطرنشان کرد: این صندوق‌ها در اردیبهشت‌ماه فروش‌های سنگینی داشتند؛ امروز منابع آنها کجا بود؟ اگر قرار باشد بازار سرمایه به حال خود رها شود، طبیعی است که نخستین خروجی‌ها، سهامداران حقیقی خواهند بود و در نهایت تنها چند صندوق و حقوقی باقی می‌مانند که با یکدیگر معامله کنند. در این شرایط، اساساً وجود بازار ثانویه چه معنایی دارد؟
عمیدی با تأکید بر لزوم احساس مسئولیت مدیران بازار گفت: اگر واقعاً احساس مسئولیت نسبت به سرمایه‌های مردم وجود دارد، این سبک مدیریت نمی‌تواند توجیه‌پذیر باشد. ضعف جدی در برنامه‌ریزی و راهبری بازار در روز بازگشایی مشهود بود و هیچ دلیل و توجیهی برای این بی‌تدبیری قابل قبول نیست.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که بازار سرمایه در روز‌های آینده سریع‌تر به تعادل برسد و شاهد بازگشت نقدشوندگی به نماد‌ها باشیم.
پایان مطلب
