بحران جنگی و تحولات سیاسی، بورس را به فاز اصلاحی وارد کرد

محمدحسین علی‌بخشی تحلیلگر کارگزاری دنیای نوین در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با اشاره به تحولات هفته گذشته گفت: چهارشنبه ۲۱ خردادماه، خودمان را برای مذاکرات روز یک‌شنبه آماده می‌کردیم؛ آخرین روزی بود که بازار باز بود و در انتظار دور ششم مذاکرات قرار داشتیم. همان روز، جلسه مهم شورای حکام نیز برگزار شد و گزارش پر از خباثت گروسی باعث شد علیه ایران قطعنامه صادر شود. 
بلافاصله مسئولان کشور با لحنی تند واکنش نشان دادند و اعلام کردند در پاسخ به این قطعنامه، غنی‌سازی را به ۹۰ درصد افزایش خواهند داد.

حملات اسرائیل و آغاز جنگ: تأثیر بر بازار ارز

علی‌بخشی در ادامه با اشاره به تحولات سیاسی و تأثیر آن بر بازار‌ها عنوان کرد: واکنش ایران باعث شد شورای حکام روز پنج‌شنبه ۲۲ خردادماه یک جلسه فورس‌ماژور برگزار کند. التهاب بالا بود و همه در انتظار اتفاقات روز یک‌شنبه بودند، تا اینکه بامداد جمعه، حوالی ساعت ۲، در یک عملیات غافلگیرکننده، اسرائیل به ایران حمله کرد و پس از حدود ۳۶ سال، آتش جنگ در کشور شعله‌ور شد.

وی افزود: هم‌زمان با آغاز جنگ، نرخ دلار روند صعودی به خود گرفت و به حدود ۹۶ هزار تومان رسید. پس از گذشت ۱۲ روز و پذیرش آتش‌بس، نرخ دلار حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان کاهش یافت و به سطح ۸۳ هزار تومان برگشت.

خروج سرمایه و افزایش نرخ دلار

این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه گفت:، اما از روز گذشته، دلار به‌تدریج حرکت صعودی خود را آغاز کرده و امروز به ۸۸ هزار تومان رسیده است؛ روندی که به‌احتمال زیاد ادامه‌دار خواهد بود. دلیل این افزایش، خروج سرمایه در شرایط جنگی است؛ به این معنا که برخی افراد ریال خود را به دلار تبدیل کرده و از کشور خارج می‌کنند. این مسئله تعادل عرضه و تقاضا را برهم زده و موجب افزایش نرخ ارز می‌شود.

علی‌بخشی تأکید کرد: وقوع جنگ، سرمایه‌گذاری را به‌شدت دشوار کرده است. در چنین شرایطی، هیچ سرمایه‌گذار خارجی تمایلی به ورود سرمایه به کشور ندارد و حتی برخی سرمایه‌گذاران داخلی نیز در تلاش برای خروج سرمایه خود هستند. البته این نوع تقاضا ظرفیت محدودی دارد، چرا که عمده خروج سرمایه معمولاً از محل فروش املاک انجام می‌شود و امکان خروج حجم بالای پول از این طریق چندان فراهم نیست.

چشم‌انداز نیمه دوم سال و افزایش فشارهای اقتصادی

محمدحسین علی‌بخشی، تحلیلگر کارگزاری دنیای نوین با توجه به چشم‌انداز نیمه دوم سال تأکید کرد: از طرف دیگر، نیمه دوم سال می‌تواند دوره بسیار دشواری باشد. احتمال فعال شدن مکانیزم اسنپ‌بک علیه ایران وجود دارد و در صورت وقوع این سناریو، بازگشت تمامی تحریم‌ها دور از انتظار نیست. چنین شرایطی می‌تواند بار دیگر فشار سنگینی بر اقتصاد کشور وارد کند و به‌ویژه بازار ارز را تحت تأثیر قرار داده و به افزایش نرخ دلار منجر شود.

بازار سرمایه در شرایط بحرانی

محمدحسین علی‌بخشی، تحلیلگر کارگزاری دنیای نوین، در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز درباره وضعیت فعلی بازار سرمایه اظهار داشت: بازار پس از دو هفته تعطیلی، روز گذشته بازگشایی شد و در این دو روز، بورس شرایط بسیار دشواری را پشت سر گذاشته است. روز گذشته ارزش صف‌های فروش از ۲۰ همت فراتر رفت و در مجموع، طی این دو روز، حدود ۴ همت نقدینگی از بازار خارج شد؛ ۲ همت دیروز و ۲ همت امروز.

جلسه سازمان بورس و حمایت از بازار

وی ادامه داد: روز گذشته جلسه‌ای در سازمان بورس با هدف هماهنگی با ناشران بزرگ برگزار شد. طبق اظهارات آقای صیدی، در این جلسه قول‌هایی برای «حمایت جدی» داده شده بود، اما تا این لحظه این حمایت‌ها صرفاً در حد صحبت باقی مانده و همان‌طور که شاهد بودیم، بازار امروز نیز شرایط سختی را تجربه کرد. از منظر شاخص کل نیز وضعیت چندان مطلوب نبود؛ به‌ویژه با بازگشایی نماد خساپا که ریزش بازار را تشدید کرد. شاخص کل روز گذشته ۶۲ هزار واحد افت داشت و امروز نیز حدود ۷۷ هزار واحد دیگر کاهش یافت.

علی‌بخشی با اشاره به وضعیت اقتصاد کشور در جریان تنش‌های اخیر خاطرنشان کرد: با وجود اتفاقات اخیر، خوشبختانه زیرساخت‌های اقتصادی و انرژی کشور آسیبی ندیده‌اند و فعالیت کارخانه‌ها همچنان ادامه دارد. هرچند ممکن است فروش برخی شرکت‌ها به‌طور موقت دچار وقفه شده باشد، اما ساختار کلی تولید کشور پابرجاست که این موضوع خود نقطه‌ای امیدوارکننده محسوب می‌شود. با این حال، فشار فروش بی‌سابقه‌ای که شاهد آن بودیم عمدتاً ناشی از افزایش سطح ریسک در بازار بوده است.

افزایش ریسک و نرخ بهره بالا؛ دو عامل فشار بر بازار

محمدحسین علی‌بخشی با اشاره به تأثیر جنگ بر بازار سرمایه عنوان کرد: افزایش ریسک جنگ باعث شده صرف ریسک در کشور به‌طور محسوسی افزایش یابد و به دنبال آن، نرخ بازده مورد انتظار سهامداران نیز بالا برود. پیش از آغاز درگیری‌ها، صرف ریسک بازار سرمایه حدود ۱۳.۵ درصد بود، اما در شرایط فعلی این عدد قطعاً افزایش یافته است. با بالا رفتن صرف ریسک بازار، صرف ریسک سهام نیز افزایش می‌یابد و این موضوع مستقیماً موجب افت نسبت قیمت به درآمد (P/E) بازار می‌شود.

وی افزود: علاوه بر افزایش ریسک، نرخ بهره بالا نیز فشار مضاعفی بر بازار وارد کرده است؛ به‌طوری‌که میانگین نرخ اوراق اخزا امروز به ۳۵ درصد رسیده است. این دو عامل یعنی ریسک بالای سیاسی و نرخ بهره بالا، در کنار یکدیگر باعث شده‌اند که حتی صنایعی که از تحولات اخیر آسیبی ندیده‌اند نیز با عرضه سنگین مواجه شوند و بازار به شکل گسترده‌ای وارد فاز اصلاحی شود.

وضعیت معاملات امروز بازار

محمدحسین علی‌بخشی، تحلیلگر کارگزاری دنیای نوین، در ادامه بررسی وضعیت بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز، به روند معاملات امروز اشاره کرد و گفت: بازار امروز دقیقاً همان چیزی شد که همه از آن واهمه داشتند؛ شروعی منفی بدون هیچ نشانه‌ای از حمایت جدی. مشابه روز گذشته، حمایت‌ها در حدی بود که صرفاً حجم مبنای اغلب نماد‌ها تکمیل شود و قیمت پایانی آنها در محدوده منفی ۳ درصد قرار گیرد.

وی با انتقاد از وعده‌های دیرهنگام مسئولان، افزود: پس از دو روز افت سنگین، تازه امروز اعلام شد که قرار است از بسته حمایتی دولت برای بازار سرمایه رونمایی شود. در همین شرایط، بازگشایی نماد خساپا به شکل عجیبی رقم خورد؛ در حالی که انتظار می‌رفت نماد‌های لیدر با حمایت ویژه بازگشایی شوند، خساپا با منفی ۱۳ درصد باز شد و به صف فروش رفت. همین مسئله اثر قابل‌توجهی بر شاخص کل گذاشت و به‌تنهایی حدود ۴ هزار واحد از آن را منفی کرد.

علی‌بخشی ادامه داد: در پایان معاملات امروز، شاخص کل با افت ۷۷ هزار واحدی از سطح ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار واحد عقب‌نشینی کرد. شاخص هم‌وزن نیز با کاهش ۱۹ هزار واحدی به ۸۸۸ هزار واحد رسید. ارزش معاملات خرد به کمتر از ۴ همت سقوط کرد و خروج پول حقیقی همچنان ادامه دارد؛ موضوعی که نشان می‌دهد حداقل یکی دو روز دیگر زمان نیاز است تا بازار به تعادل نسبی برسد، مگر آنکه فشار افکار عمومی و انتقادات از عملکرد سازمان بورس و وزارت اقتصاد، موجب شود فردا شاهد حمایت جدی‌تری از بازار باشیم.

پایان مطلب