اختیار فروش تبعی مُسکن موقتی برای آرام‌کردن هیجانات بازار است
جواد مرادیان، معاون توسعه بازار و فروش گروه مالی هامرز، در گفت‌و‌گو با بورس نیوز با اشاره به وضعیت فعلی بازار سرمایه، تأکید کرد: اکنون بورس به‌شدت تحت‌تأثیر تحولات منطقه‌ای به‌ویژه درگیری‌های نظامی اخیر قرار گرفته و شرایط کلی بازار چندان مساعد نیست.
وی با بیان اینکه در فضای پر از نااطمینانی، سرمایه‌گذاران حتی تحلیل‌های بنیادی را کنار می‌گذارند، افزود: در چنین شرایطی، سرمایه‌گذار وارد فاز احتیاط می‌شود و به‌جای حفظ موقعیت، معمولاً به فروش‌های هیجانی روی می‌آورد.
مرادیان با اشاره به ابزارهای مدیریت ریسک در بازار سرمایه، ابزار اختیار فروش تبعی را یکی از مهم‌ترین سازوکار‌های آرام‌سازی فضای هیجانی دانست و گفت: این ابزار می‌تواند نقش یک مُسکن موقت را ایفا کند؛ هرچند که علاج ریشه‌ای برای وضعیت بازار نیست.
بیمه سهام؛ تضمین حداقل بازده برای سهامداران محتاط
به گفته معاون گروه مالی هامرز، اوراق اختیار فروش تبعی که در رسانه‌ها بیشتر با عنوان «بیمه سهام» شناخته می‌شود، در واقع یک ابزار مشتقه مالی است که از سوی شرکت‌های بزرگ یا نهاد‌های مالی منتشر می‌شود. این اوراق به سهامداران این اطمینان را می‌دهند که در صورت نگهداری سهام تا یک بازه زمانی مشخص، می‌توانند از حداقل قیمت تضمین‌شده یا حداقل سود مشخص برخوردار شوند.
مرادیان در ادامه این گفت‌و‌گو تأکید کرد: تأثیر اوراق اختیار فروش تبعی در کوتاه‌مدت قابل توجه است؛ به‌ویژه در شرایطی که بازار با شوک‌های سیاسی یا روانی مانند جنگ، تحریم یا ریزش‌های ناگهانی مواجه می‌شود.
چتر حمایتی برای سهامداران خرد در روز‌های بحرانی
وی تصریح کرد: در چنین مقاطعی، این ابزار می‌تواند نقش یک چتر حمایتی را برای بازار ایفا کند. استفاده از اختیار فروش تبعی باعث می‌شود سهامداران خرد که بیش از سایرین در معرض هیجانات بازار هستند، برای ماندن در بازار ترغیب شوند، چرا که با وجود این اوراق، از دریافت حداقل بازدهی اطمینان خاطر پیدا می‌کنند.
در ادامه گفت‌وگوی جواد مرادیان، معاون توسعه بازار و فروش گروه مالی هامرز با بورس‌نیوز، وی به اهمیت نگاه بلندمدت در استفاده از ابزار‌هایی نظیر اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت و تأکید کرد که این ابزار هرگز نباید جایگزین اصلاحات ساختاری بازار سرمایه شود.
اوراق تبعی جایگزین اصلاحات ساختاری نیست
مرادیان هشدار داد: اگر قرار باشد مردم تنها با وعده سود تضمینی وارد بازار شوند، این پیام به بازار مخابره می‌شود که ذات بازار سرمایه قابل اتکا نیست. این مسئله نه‌تنها به کاهش اعتماد عمومی منجر می‌شود، بلکه عمق واقعی بازار نیز شکل نمی‌گیرد. از سوی دیگر، دولت یا ناشر مجبور می‌شود به‌طور مداوم منابع خود را صرف حمایت‌های غیرواقعی کند، در حالی که این حمایت‌ها در نهایت ممکن است اثربخشی لازم را نداشته باشند.
بیشتر بخوانید: بازار، قربانی بی‌اعتمادی، فشارهای مالیاتی و کمبود نقدینگی شد
الزامات انتشار مؤثر اوراق تبعی
وی با اشاره به اینکه استفاده از اوراق تبعی باید با ملاحظاتی همراه باشد تا کارایی خود را از دست ندهد، چهار نکته کلیدی را مورد تأکید قرار داد:
۱. شفافیت کامل در انتشار و اطلاع‌رسانی عمومی
مرادیان گفت: متأسفانه گاهی شاهد آن هستیم که اوراق تبعی منتشر شده، اما فقط طیف خاصی از آن اطلاع یافته‌اند. باید سازوکار اطلاع‌رسانی به‌صورت شفاف و برای همه فعالان بازار فراهم شود.
۲. همزمانی صدور اوراق با حمایت عملیاتی از سهم
به گفته وی، صرف انتشار اوراق کافی نیست. اگر سهم در بازار رها شود و نقدشوندگی نداشته باشد، حتی وجود اوراق تبعی نیز نمی‌تواند اعتماد بازار را جلب کند.
۳. تنوع‌بخشی به سهام مشمول اوراق تبعی
مرادیان تأکید کرد: نباید فقط چند شرکت بزرگ و مادر هدف حمایت قرار بگیرند. باید گستره سهام تحت پوشش اوراق تبعی به گونه‌ای باشد که سهامداران خرد در نماد‌های مختلف نیز احساس امنیت کنند.
۴. آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی
وی با اشاره به ضعف آگاهی در میان سرمایه‌گذاران گفت: بسیاری از سهامداران اصلاً نمی‌دانند اوراق تبعی چیست، چگونه باید آن را خریداری کنند و چه کاربردی دارد. ضروری است سازمان بورس، سبدگردان‌ها و کارگزاری‌ها آموزش‌های ویدیویی، گرافیکی و تعاملی در این زمینه منتشر کنند.
وی ضمن اشاره به نقش اوراق اختیار فروش تبعی در کاهش ریسک‌های روانی بازار، تأکید کرد که استفاده صحیح از این ابزار می‌تواند به بازگشت اعتماد به بازار سرمایه کمک کند، اما نباید آن را به‌تنهایی راه‌حل نجات بورس دانست.
ابزارهای حمایتی، مکملی برای عبور از بحران
مرادیان در خصوص تأثیرگذاری صحیح این ابزار‌ها گفت: «اگر اوراق تبعی به‌درستی و در زمان مناسب مورد استفاده قرار گیرد، بدون شک می‌تواند ترس را از بازار کم کند، اعتماد سهامداران خرد را بازگرداند و حتی سرمایه‌های تازه‌ای وارد بازار کند. اما باید توجه داشت که این ابزار فقط بخشی از بسته نجات بازار است. برای توسعه و احیای واقعی بورس، مسیر دشواری در پیش داریم و نیازمند مجموعه‌ای از اصلاحات و اقدامات هماهنگ هستیم.
عملکرد ضعیف صندوق تثبیت بازار
مرادیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود، با انتقاد از عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه در هفته‌های اخیر، عنوان کرد: این صندوق که قرار بود سازوکاری برای حمایت از بازار باشد، عملکردی پایین‌تر از حد انتظار داشته است و نتوانسته نقش مؤثری در کاهش هیجانات ایفا کند.
وی در ادامه به چند ایراد عمده در سازوکار این صندوق اشاره کرد:
نبود شفافیت در عملکرد: اطلاع‌رسانی دقیقی در مورد اینکه چه نماد‌هایی خریداری شده‌اند، چه میزان منابع وارد بازار شده و با چه حجمی عملیات انجام شده وجود ندارد. این عدم شفافیت، باعث کاهش اعتماد فعالان بازار می‌شود.
واکنش کند و دیرهنگام: صندوق تثبیت معمولاً پس از ریزش‌های سنگین وارد عمل می‌شود، در حالی که وظیفه اصلی آن، پیشگیری از ریزش و کاهش شدت نوسانات بازار است.
تمرکز بر نماد‌های محدود و خاص: اکثر نماد‌های کوچک یا متوسط بازار هیچ حمایتی از سوی صندوق دریافت نکرده‌اند و این موضوع به تبعیض در سازوکار حمایتی دامن زده است.
نبود بازارگردان حرفه‌ای و الگوریتمی: عملیات این صندوق باید توسط بازارگردان‌های تخصصی و با استفاده از الگوریتم‌های معاملاتی هوشمند انجام شود، نه به‌صورت دستی و غیرحرفه‌ای که اکنون شاهد آن هستیم.
صندوق تثبیت؛ ناظر منفعل به‌جای بازیگر فعال
مرادیان معاون توسعه بازار و فروش گروه مالی هامرز با اشاره به عملکرد صندوق تثبیت بازار سرمایه در هفته‌های اخیر، بیان کرد: با توجه به منابع و اختیاراتی که این صندوق در اختیار دارد، و حتی وعده‌هایی که از سوی مدیران دولتی داده شده بود، واقعاً انتظار می‌رفت که حضور آن در بازار سرمایه جدی‌تر، پررنگ‌تر و شفاف‌تر باشد.
وی ادامه داد: در شرایطی که شاخص کل بیش از ۱۵ درصد افت کرده و بسیاری از سهامداران خرد با زیان سنگین مواجه شده‌اند، عملکرد صندوق تثبیت بیشتر شبیه به یک ناظر منفعل بود تا یک بازیگر مؤثر. این وضعیت به هیچ عنوان به نفع بازار سهام و سرمایه‌گذاران آن تمام نشد.
پایان مطلب
