سرمایه‌گذاران در بی‌اعتمادی مطلق/ سایه سنگین ریسک‌های سیاسی بر بورس

سرور قاراخانی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با اشاره به وضعیت فعلی بورس، مهم‌ترین چالش این روز‌های بازار را تداوم ریسک‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی دانست و اظهار کرد: سایه‌ای از ترس و ابهام بر سر بازار سرمایه سنگینی می‌کند و ما شاهد خروج شدید نقدینگی از بازار هستیم. این خروج‌های سنگین به‌ویژه در میان سرمایه‌گذاران حقیقی، ناشی از بی‌اعتمادی به آینده و ترس از تشدید نااطمینانی‌هاست.

وی ادامه داد: بازار سرمایه به ثبات اقتصادی نیاز دارد، اما در شرایط فعلی چنین ثباتی به‌وضوح وجود ندارد. ما پیش از جنگ ۱۲ روزه هم درگیر بی‌ثباتی ناشی از تحریم‌ها بودیم، اما این درگیری‌ها و تشدید تنش‌های منطقه‌ای، عملاً شرایط را برای سرمایه‌گذاران دشوارتر کرد و به بحران بی‌اعتمادی دامن زد.

تأثیر مستقیم تنش‌های سیاسی و روانی بر بورس

قاراخانی با بیان اینکه اثرات روانی و اقتصادی این ناپایداری‌ها بر بورس محسوس است، گفت: بازار سرمایه نه تنها در فضای اقتصادی داخلی، بلکه از تحولات بیرونی نیز آسیب‌پذیر شده و فقدان چشم‌انداز مشخص برای آینده کشور، باعث شده که سرمایه‌گذاران به‌طور مداوم در حال خروج از بازار باشند.

این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: در این شرایط، تا زمانی که مسیر روشنی در سیاست‌گذاری‌های کلان، روابط بین‌المللی و فضای اقتصادی ترسیم نشود، نمی‌توان انتظار بازگشت اعتماد و رونق به بازار سرمایه را داشت. بازار به‌وضوح درگیر شرایطی شده که ریسک‌های غیراقتصادی بیش از هر عامل دیگری آن را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

وی تأکید کرد: تصمیم‌سازان باید برای کنترل و کاهش ریسک‌های بیرونی و درونی، با ارائه چشم‌انداز شفاف، زمینه بازسازی اعتماد از دست رفته سرمایه‌گذاران را فراهم کنند، در غیر این صورت بازار همچنان در مسیر فرسایشی باقی خواهد ماند.

رشد بازار نیازمند ثبات نرخ ارز و تورم است

سرور قاراخانی در خصوص وضعیت پرریسک این روز‌های بازار سرمایه، اظهار داشت: برای اینکه رشد در بازار سرمایه شکل بگیرد، پیش‌نیاز اصلی، ثبات اقتصادی است. این ثبات اقتصادی زمانی حاصل می‌شود که نرخ ارز و تورم در کشور کنترل شود، چرا که سرمایه‌گذاری در بازار سهام تنها در شرایط با‌ثبات، ریسک کمتری خواهد داشت و می‌تواند برای فعالان بازار جذاب‌تر باشد.

سرور قاراخانی با اشاره به حرکت سرمایه‌ها به سمت بازار‌های موازی اظهار داشت: در شرایط فعلی، با توجه به اینکه طلا به عنوان یک دارایی امن شناخته می‌شود، بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند نقدینگی خود را به سمت طلا و دلار هدایت کنند.

کاهش نرخ بهره؛ ابزاری برای جذب نقدینگی به بورس

وی تصریح کرد: یکی از سیاست‌هایی که دولت می‌تواند برای بازگرداندن نقدینگی به بازار سرمایه در نظر بگیرد، کاهش نرخ بهره بانکی است. همچنین، حمایت هدفمند از برخی صنایع از جمله فلزات اساسی، خودروسازی و پتروشیمی می‌تواند محرکی برای ورود مجدد سرمایه‌ها به بازار سهام باشد.

قاراخانی در پایان خاطرنشان کرد: تحقق این سیاست‌ها و موفقیت آنها منوط به بازسازی اعتماد از دست‌رفته سرمایه‌گذاران است؛ اعتمادی که تنها در صورتی بازخواهد گشت که سایه جنگ و ریسک‌های سیاسی از سر اقتصاد کشور برداشته شود، اما با توجه به شرایط کنونی، تحقق این موضوع را در کوتاه‌مدت بعید می‌دانم.

بحران اعتماد؛ معضل ریشه‌ای بازار سرمایه

سرور قاراخانی در ادامه گفت‌وگوی خود با بورس‌نیوز به یکی از مهم‌ترین چالش‌های فعلی بازار اشاره کرد و گفت: بازار سرمایه ما علاوه بر بحران‌های سیاسی و اقتصادی، امروز با یک بحران جدی دیگر یعنی «بحران اعتماد» مواجه شده است. به گفته وی، پس از ریزش‌های گسترده سال ۱۳۹۹ و تداوم افت‌های اساسی در بازار، اکنون تشدید نااطمینانی‌ها ناشی از جنگ و دسترسی محدود سرمایه‌گذاران به دارایی‌های خود و همچنین کاهش نقدشوندگی، این بحران اعتماد را عمیق‌تر کرده است.

تحریم‌ها و اسنپ‌بک؛ موانع جدی جذب سرمایه‌گذار خارجی

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر ما بخواهیم به موضوعاتی مانند اسنپ‌بک و فعال شدن مکانیزم ماشه بپردازیم، باید بدانیم که این مسائل خود از جدی‌ترین عوامل بازدارنده برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بازار ایران هستند. تحریم‌های مالی و بانکی آمریکا و سایر تحریم‌های بین‌المللی، سرمایه‌گذار خارجی را به‌شدت نگران می‌کند و مانعی جدی در مسیر جذب سرمایه خارجی است.

قاراخانی تأکید کرد: در چنین فضایی، نه‌تنها ورود سرمایه جدید به بازار انجام نمی‌شود، بلکه حتی نقدشوندگی بازار نیز کاهش می‌یابد و در نتیجه، گردش نقدینگی در بازار‌های مالی داخلی به‌شدت دچار اختلال می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایهبا اشاره به فضای پرابهام سیاست خارجی کشور، به تأثیرات احتمالی فعال شدن «مکانیزم ماشه» پرداخت و اظهار داشت: در حال حاضر بحث مکانیزم ماشه به شدت در فضای سیاسی و اقتصادی کشور برجسته شده و نگرانی‌های جدی ایجاد کرده است. به باور وی، در صورتی که این مکانیزم فعال شود، اوضاع اقتصادی کشور وخیم‌تر خواهد شد و احتمال ورود کشور به یک دوره ابرتورم بسیار بالا خواهد رفت.

 با ادامه روند فعلی، تورم تا پاییز می‌تواند به حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد برسد. قاراخانی با بیان اینکه تحریم‌ها موجب عدم جذب سرمایه‌گذار خارجی شده‌اند، افزود: در چنین شرایطی، نه‌تنها نقدینگی در کشور افزایش می‌یابد، بلکه بحران‌های اقتصادی نیز روزبه‌روز تشدید می‌شوند.

تداوم تحریم‌ها و بی‌توافقی، مانع بازگشت اعتماد

وی تأکید کرد: تا زمانی که وضعیت تحریم‌ها و موضوعاتی نظیر اسنپ‌بک مشخص نشوند و یک توافق جدی و قابل اتکا میان ایران و کشور‌های بین‌المللی حاصل نشود، سایه ریسک‌های سنگین سیاسی و اقتصادی همچنان بر سر بازار سرمایه باقی خواهد ماند و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران نیز تعمیق خواهد شد.

سرور قاراخانی، کارشناس بازار سرمایه، در ادامه گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز با اشاره به ریسک‌های ژئوپلیتیکی موجود، به اهمیت تحولات بین‌المللی در تعیین سرنوشت بازار سرمایه ایران پرداخت.

مانع اصلی بازگشت اعتماد، ترس از وقوع جنگ است

وی اظهار داشت: باید منتظر ماند و دید که توافقات احتمالی میان ایران، کشور‌های اروپایی و آمریکا چگونه پیش خواهد رفت. به گفته او، ترس از وقوع جنگ جدید که در میان مردم فراگیر شده، همچنان یک مانع جدی برای بازگشت اعتماد به بازار سرمایه است.

قاراخانی تصریح کرد: تا زمانی که سایه جنگ و تنش‌های سیاسی بر فضای بازار‌های مالی کشور سنگینی کند، انتظار بازگشت اعتماد عمومی به بازار، دور از واقعیت خواهد بود. وی تأکید کرد: تنها در صورت وقوع یک تحول مثبت در سطح منطقه‌ای، به‌ویژه در خاورمیانه و در خصوص مناسبات بین‌المللی ایران، می‌توان به بهبود وضعیت بازار سرمایه امیدوار بود.